ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಣೆಕಟ್ಟುಗಳು

ಕರ್ನಾಟಕದ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು

ADD ARTICLE DESCRIPTION

---

ಕರ್ನಾಟಕದ ಒಂದು ಸುಂದರ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ

mn Nv k j j jv

ಪೀಠಿಕೆ

ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು ಎಂದರೆ ‘ಭವ್ಯ ಭಾರತ ನಿರ್ಮಾಣದ ದೇಗುಲಗಳಿದ್ದಂತೆ ಎಂದು ‘ಭಾರತದ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರಧಾನಿ ಪಂಡಿತ್ ಜವಾಹರ ಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಹೇಳಿದ್ದರು. ಅವರ ಮಾತಿನಂತೆ ‘ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅದೆಷ್ಟೋ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿವೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೂ ‘ಭಾರಿ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇರುವ ದೊಡ್ಡ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 23. ಅವುಗಳಲ್ಲದೇ ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಗಳೂ ಹಲವಷ್ಟಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಿರು ನೋಟ.

ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟು

ಭಾರತದ, ಏಷ್ಯಾದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಇದು ‘ಭಾರತ ರತ್ನ ಸರ್. ಎಂ. ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯನವರ ಕನಸಿನ ಕೂಸು. ಕಾವೇರಿ ನದಿಗೆ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಕೇವಲ 12 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು 130 ಅಡಿ ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ. ಕೆ ಆರ್ ಎಸ್ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮಂಡ್ಯ, ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಸಾವಿರಾರು ಎಕರೆಗೆ ನೀರುಣಿಸುತ್ತದೆ. ‘ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗುವ ಮೊದಲೇ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಹಿಂದಿನ ತಲೆಮಾರಿನ ತಂತ್ರಜ್ಞರ ಯಶಸ್ವಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ. ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕೆಳ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಬೃಂದಾವನ ಉದ್ಯಾನವನವೂ ಅಷ್ಟೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ್ದು ವಿಶ್ವ ವಿಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿದೆ.

ಲಿಂಗನ ಮಕ್ಕಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು.

ಶರಾವತಿ ನದಿಗೆ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಾಗರ ತಾಲೂಕಿನ ಲಿಂಗನಮಕ್ಕಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು 1819 ಅಡಿ ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ. 1964ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟನೆಯಾದ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 300 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ಗಳಷ್ಟು ‘ಭಾಗ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಡೆಯಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ವಿದ್ಯುತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ವಿದ್ಯುತ್ ಲಿಂಗನಮಕ್ಕಿಯಲ್ಲೇ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅಣೇಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ 4368 ಮುಲಿಯನ್ ಕ್ಯೂಬಿಕ್ ಮೀಟರ್ನಷ್ಟು ನೀರನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಡಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಸುಪಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು

ಕಾಳಿ ನದಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಸುಪಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರವಾದ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಎಂಬ ಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿದೆ. ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸುಪಾದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿದೆ. 1101 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ ಇರುವ ಸುಪಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು 332 ಮೀಟರ್ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು 1985ರಂದು ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಎಂಬ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನೂ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಕಾಳಿನದಿಗೆ ಕಟ್ಟಲಾಗಿರುವ ಹಲವಾರು ದೊಡ್ಡ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದು.

ತುಂಗಭದ್ರಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು

2441ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ ಹಾಗೂ 49.38 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ ಹೊಂದಿರುವ ತುಂಗಭದ್ರಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನೀರಾವರಿ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಹೊಸಪೇಟೆಯಿಂದ ಕೇವಲ 5 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. 33 ಬಹುದೊಡ್ಡ ಗೇಟುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತುಂಗಭದ್ರ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಬಹುದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾದ ನೀರನ್ನು ಕಾಲುವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಶಿವಮೊಗ್ಗ, ದಾವಣಗೆರೆ, ಬಳ್ಳಾರಿ, ರಾಯಚೂರು, ಕೊಪ್ಪಳ, ಹಾವೇರಿ ಹಾಗೂ ಆಂದ್ರಪ್ರದೇಶದ ಕರ್ನೂಲು, ಮೆಹಬೂಬ್ ನಗರ ಮುಂತಾದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ನಿರಾವರಿ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಿರುಬಿಸಿಲಿನ ಬಯಲುಸೀಮೆಯ ಕೊಪ್ಪಳ, ರಾಯಚೂರು ಹಾಗೂ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ರೈತರ ಜೀವನಾಡಿಯೆನಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ಇಂದು ಈ ಆಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕಾಲು ಭಾಗ ಹೂಳಿನಿಂದ ತುಂಬಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ನೀರಿನ ಶೇಖರಣೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದು. ಈ ಭಾಗದ ರೈತರಲ್ಲಿ ಆತಂಕ ಉಂಟುಮಾಡಿದೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಭುತ್ವ ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಟ್ಟು ಬರದ ನಾಡಿನ ಜನರ ಬಾಯಾರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಗಿಸಬೇಕಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಿಂದ ಹೊರ ಸೂಸುವ ಕಲುಷಿತ ನೀರು ಈ ಆಣೆಕಟ್ಟಿನ ನೀರನ್ನು ಸೇರುವುದರಿಂದ ಕಳೆದ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ಭಾಗದ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ಆರೋಗ್ಯ ಹದಗೆಡುತ್ತಿದೆ. ಪಾನಕ್ಕೆ ತುಂಗಾ ನೀರೇ ಶ್ರೇಷ್ಠವೆಂದು ಕರೆಯಿಸಿಕೊಂಡ ನೀರು ಇಂದು ಕುಡಿಯಲಿಕ್ಕೂ ಯೋಗ್ಯವಿಲ್ಲದಂತಾಗುತ್ತಿರುವುದು ವಿಷಾದನೀಯ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಜನರು ಜಾಗೃತಗೊಳ್ಳಬೇಕು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರ ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡು ಬಡತನದ ಬೇಗೆಯಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿರುವ ಈ ಭಾಗದ ಜನರ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯ ಬಗೆಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಮನಹರಿಸಬೇಕಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಜನರೂ ಸಹ ನೀರನ್ನು ಕಲುಷಿತಗೊಳಿಸದೆ ಶುದ್ಧವಾಗಿಡಬೇಕು.

ಕೊಡಸಳ್ಳಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು

ಕಾಳಿನದಿಗೆ ಯಲ್ಲಾಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಕೊಡಸಳ್ಳಿ ಬಳಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು 1997ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಯಿತು. ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಉದ್ದೇಶದಿಂದಲೇ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಇದಾಗಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾಡಿನ ನಾಶದ ವಿರುದ್ಧ ಹಲವು ಹೋರಾಟಗಳು ನಡೆದಿದ್ದವು.

ಆಲಮಟ್ಟಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು

ಜುಲೈ2005ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟನೆಯಾದ ಆಲಮಟ್ಟಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 509 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಈಗ ಸುಪ್ರಿಂ ಕೋರ್ಟಿನ ಆದೇಶದ ಮೇರೆಗೆ 519 ಮೀಟರ್ಗೆ ಏರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರಾವರಿ ಹಾಗೂ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಈ ಎರಡೂ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದೆ. ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಗೇವಾಡಿ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು 1565.15 ಮೀಟರ್ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. 42.19 ಟಿಎಂಸಿ ನೀರನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಹೊಂದಿದೆ.r n shetty

ಸಮಾರೋಪ

ಇವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು. ಇವಲ್ಲದೆ ಭದ್ರಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು, ನಾರಾಯಣಪುರ(ಬಸವಸಾಗರ),ಕಬಿನಿ, ಹಾರಂಗಿ, ಗಾಜನೂರು, ಕದ್ರಾ, ಬಾಚಣಕಿ, ಗೋರೂರು, ಹಿಡಕಲ್, ಕಣ್ವ, ಲಕ್ಕವಳ್ಳಿ, ಮಾರ್ಕೋನಹಳ್ಳಿ, ಸಾತನೂರು, ವಾಣಿವಿಲಾಸ ಸಾಗರ ಮುಂತಾದ ಹಲವು ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳಿವೆ. ಅದಲ್ಲದೆ ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಚಿಕ್ಕ ಪುಟ್ಟ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಸಮೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಪರಿಸರವಾದಿಗಳು ಹೋರಾಟ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡ ನಾಡಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ತಿನ ಜೊತೆಗೆ ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ನೀರನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು ಭವ್ಯ ಭಾರತದ ದೇಗುಲಗಳೇ ಹೌದು.

ಜಲಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ನೀರು ಮತ್ತು ಹೂಳು

ಕುಡಿಯುವ ನೀರು, ನೀರಾವರಿ, ವಿದ್ಯುತ್‌ ಉತ್ಪಾದನೆ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಜಲಾಶಯಗಳು ಹೂಳಿನ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವುಗಳ ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ. ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯದಲ್ಲಿ ಶೇಖರವಾಗಿರುವ ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದ ಹೂಳನ್ನು ತೆಗೆಯುವ ಬಗ್ಗೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಚಿಂತನೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ^೧.

ಅದರ ಪಟ್ಟಿ ಕೆಳಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ

More information: ಕ್ರಮ ಸಂಖ್ಯೆ, ಜಲಾಶಯ ...

ಕ್ರಮ ಸಂಖ್ಯೆ	ಜಲಾಶಯ	ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ	ತುಂಬಿರುವ ಹೂಳು
.	.	ಟಿ.ಎಂ.ಸಿ.ಗಳಲ್ಲಿ	ಟಿ.ಎಂ.ಸಿ.ಗಳಲ್ಲಿ
1	ತುಂಗಭದ್ರಾ	100.855	31.616
2	ಆಲಮಟ್ಟಿ	32.315	10.157
3	ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಸಾಗರ	49.452	5.309
4	ಮಲಪ್ರಭಾ	37.73	2.744
5	ಹೇಮಾವತಿ	37.103	2.689
6	ಭದ್ರಾ	71.535	2.125
7	ಹಾರಂಗಿ	8.50	0.833
8	ಕಬಿನಿ	19.52	0.814
9	ವಾಟೆಹೊಳೆ	1.50	0.235
10	ಮಾರ್ಕೋನಹಳ್ಳಿ	2.401	0.136
11	ಹಿಪ್ಪರಗಿ	6.00	0.126
12	ತೀತಾ	0.242	0.005

Close

ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರ: ಕರ್ನಾಟಕ ನದಿಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ:

ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನದಿಗಳು

• ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭೀಮಾ ಮತ್ತು ಕಾಗಿಣಾ ನದಿಗಳು ೨೦೨೦ರಲ್ಲಿ ತುಂಬಿ ಹರಿಯುತ್ತಿವೆ. 5 ವರ್ಷದ ಬಳಿಕ ಎಲ್ಲ 6 ಜಲಾಶಯಗಳು 2020 ಆಗಸ್ಟ್‍ನಲ್ಲಿ ಭರ್ತಿಯಾದವು. ಬೆಣ್ಣೆತೊರಾ, ಅಮರ್ಜಾ, ಸೊನ್ನ ಭೀಮಾ ಬ್ಯಾರೇಜ್, ಚಂದ್ರಂಪಳ್ಳಿ, ಗಂಡೋರಿ ನಾಲಾ ಮತ್ತು ನಾಗರಾಳ ಜಲಾಶಯಗಳು ೨೦೨೦ ಆಗಸ್ಡ್ 12 ರ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಭರ್ತಿಯಾದವು. 2020 ಆಗಸ್ಟ್‍ನಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಮಳೆ ಬೀಳುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜೀವನಾಡಿ ಭೀಮಾನದಿಯು ತುಂಬಿ ಹರಿಯಿತು. ಇದರಿಂದ ಅಫಜಲಪೂರ, ಜೇವರ್ಗಿ ಮತ್ತು ಚಿತ್ತಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹಲವು ಕೆರೆಗಳು ಭರ್ತಿಯಾದವು.

ಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ

ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು–ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ ಭಾಗದ ಲಕ್ಕವಳ್ಳಿ ಬಳಿ ಭದ್ರಾ ನದಿಗೆ 1964ರಲ್ಲಿ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. 71.53 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ, 186 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಜಲಾಶಯ. ಮಲೆನಾಡು–ಬಯಲು ಸೀಮೆಯ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಶಿವಮೊಗ್ಗ, ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ 1.82 ಲಕ್ಷ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಜಮೀನುಗಳಿಗೆ ನೀರುಣಿಸುತ್ತದೆ. ಜತೆಗೆ, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ, ದಾವಣಗೆರೆ, ಶಿವಮೊಗ್ಗ, ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಹಾವೇರಿ, ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಹಲವು ನಗರ, ಪಟ್ಟಣ, ಗ್ರಾಮಗಳ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಈ ಜಲಾಶಯವೇ ಆಧಾರ.

• 2019 ವರ್ಷದ ಆಗಸ್ಟ್ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಜಲಾಶಯ ಭರ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು. 2014ರಲ್ಲಿ ಭರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದ ಜಲಾಶಯ ಮತ್ತೆ ತುಂಬಿದ್ದು 2018ರಲ್ಲಿ. 2020ರ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಆಗಸ್ಟ್‍ನಲ್ಲಿ 178.6 ಅಡಿಗೆ ತಲುಪಿತು. 71.53 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ: ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ; 186 ಅಡಿ: ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟ.

ಕಾವೇರಿ ಕಣಿವೆಯ ‘ಹಾರಂಗಿ’ಜಲಾಶಯ

• ಕಾವೇರಿ ಕಣಿವೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಜಲಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕುಶಾಲನಗರದ ಹಾರಂಗಿಯೂ ಒಂದು. . 2020 ರಲ್ಲಿ ಜುಲೈ 17ರಂದೇ ಜಲಾಶಯ ಭರ್ತಿ ಆಯಿತು. 2019ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 2018ರಲ್ಲಿ ಜುಲೈ ತಂಗಳಲ್ಲೇ ಜಲಾಶಯ ತುಂಬಿತ್ತು. ಇದು ಕೊಡಗು ಸೇರಿದಂತೆ, ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ, ಹುಣಸೂರು, ಕೆ.ಆರ್.ನಗರ, ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಕಲಗೂಡು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ 1,34,895 ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ನೀರು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ. ಜಲಾಶಯದ ನೀರನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ‘ಎನರ್ಜಿ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಂಪೆನಿ’ (ಇ.ಡಿ.ಸಿ.ಎಲ್) ವಿದ್ಯುತ್‌ ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಇಡಿಸಿಎಲ್‌ 30 ವರ್ಷಗಳ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅದು 1998ರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತ್ತು.
• 2,859 ಅಡಿ: ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟ
• 2,858.18 ಅಡಿ: ಈಗಿನ ಸಂಗ್ರಹ
• 8.5 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ: ನೀರು ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ

ಲಿಂಗನಮಕ್ಕಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯ ಜಲಾಶಯ

• ಇದು ಶರಾವತಿ ನದಿಗೆ 1964ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಜಲಾಶಯವು. 59.13ಮೀ ಎತ್ತರ, 2,749ಮೀ ಉದ್ದ ಇರುವ ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಲಿಂಗನಮಕ್ಕಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಜಲಾಶಯ1,992 ಚದರ ಕಿ.ಮೀ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶ ಹೊಂದಿದೆ. ಅದು 44.35 ಕೋಟಿ ಘನ ಮೀಟರ್ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಜಲಾಶಯದ ನೀರು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ, ಶರಾವತಿ, ಲಿಂಗನಮಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಗೇರುಸೊಪ್ಪ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 1,469.8 ಮೆಗಾವಾಟ್‌ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಜಲಾಶಯ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 1,819 ಅಡಿ ಗರಿಷ್ಠಮಟ್ಟ ಇದೆ. ಅದು ಭರ್ತಿಯಾದ ನಂತರ ಹೊರಗೆ ಹರಿಸುವ ನೀರು ಕಾರ್ಗಲ್‌ ಜಲಾಶಯದ ಮೂಲಕ ಜೋಗ ಜಲಪಾತದಿಂದ ಧುಮ್ಮಿಕ್ಕುವ ಮನಮೋಹಕ ದೃಶ್ಯ ವಿಶ್ವ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ವರ್ಷ 2019 ರಲ್ಲಿ ಜಲಾಶಯ ಭರ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ವರ್ಷ 1,799 ಅಡಿಗೆ ತಲುಪಿದೆ. 2020

ಕಾವೇರಿ ಕಣಿವೆಯ ಜಲಾಶಯಗಳು

• ಕಾವೇರಿ ಕಣಿವೆಯ ಎಲ್ಲ ಜಲಾಶಯಗಳು 2020 ರಲ್ಲಿ ಭರ್ತಿಯಾದವು. 2020 ಆಗಸ್ಟ್ 15 ಸಮಯಕ್ಕೆ ಜಲಾಶಯ ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟ (124.80 ಅಡಿ ತಲುಪಿದೆ. 2019 ಆ.15 ರಂದೇ ಕೆಆರ್‌ಎಸ್‌ ಜಲಾಶಯ ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟ ತಲುಪಿತ್ತು. ಜಲಾಶಯದಿಂದ 11.5 ಲಕ್ಷ ಎಕರೆ ಭೂ ಪ್ರದೇಶ ನೀರಾವರಿಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಮೈಸೂರು, ಮಂಡ್ಯ ಹಾಗೂ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಪೂರೈಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ತಮಿಳುನಾಡಿಗೆ ಜೂನ್‌ 1ರಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ 63 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ ನೀರು ಹರಿದು ಹೋಗಿದೆ.ಕಬಿನಿ ಭರ್ತಿ:
• ಎಚ್‌.ಡಿ.ಕೋಟೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಬೀಚನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದ ಬಳಿ ಕಪಿಲಾ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿರುವ 2,284 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಈ ಜಲಾಶಯದಲ್ಲಿ 2020 ಆಗಸ್ಟ್ 15 ಸಮಯಕ್ಕೆ 2,283.25 ಅಡಿ ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹವಿತ್ತು. 19.52 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಈ ಜಲಾಶಯದಲ್ಲಿ 18.87 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ ನೀರು ಇತ್ತು.
• ಈ ಜಲಾಶಯವು ಎಡದಂಡೆ ನಾಲೆ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ 2,910 ಎಕರೆ, ಬಲದಂಡೆ ನಾಲೆ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ 1.05 ಲಕ್ಷ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಹುಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ಹಾಗೂ ರಾಂಪುರ ನಾಲೆಗೆ ನೀರು ಹರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹೇಮಾವತಿ ಜಲಾಶಯ

• ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗೊರೂರಿನ ಹೇಮಾವತಿ ಜಲಾಶಯವು ಹಾಸನ, ಮಂಡ್ಯ, ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶ ಹೊಂದಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 2020 ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಮಳೆಯಾಗಿ ಜಲಾಶಯ ಆಗಸ್ಟ್‍ನಲ್ಲಿ ಭರ್ತಿಯಾಯಿತು.,ಹೆಚ್ಚಿನ ನೀರನ್ನು 6 ಕ್ರಸ್ಟ್‌ ಗೇಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ 15 ಸಾವಿರ ಕ್ಯುಸೆಕ್‌ ನೀರನ್ನು ನದಿಗೆ ಹರಿ ಬಿಡಲಾಯಿತು.
• ಹಾಸನದ 1,07,480 ಎಕರೆ, ಮಂಡ್ಯದ 2,27,920 ಎಕರೆ, ತುಮಕೂರು 3,14,000 ಎಕರೆ ಹಾಗೂ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 5,600 ಎಕರೆ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ತುಮಕೂರು ಮತ್ತು ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟು ಹೊಂದಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ 24 ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಿಗೆ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಒದಗಿಸುವುದು.
• ಹೇಮಾವತಿ ಜಲಾಶಯವು 2018- 2019- 2020 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ತುಂಬಿದೆ.
• 37.103 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ: ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ.
• 36.64 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ: 2020 ಆಗಸ್ಟ್‍ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹ.

ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ

• ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯವು ಕೊಪ್ಪಳ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುನಿರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಇದರಿಂದ ಕೊಪ್ಪಳ, ರಾಯಚೂರು ಮತ್ತು ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ 3 ಲಕ್ಷ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಜಮೀನು ನೀರಾವರಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ತುಂಗಾ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಮಳೆ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಜಲಾಶಯ 2020 ರಲ್ಲಿ ತುಂಬಿತು.

ಬಸವಸಾಗರ ಜಲಾಶಯ

• ಬಸವಸಾಗರ ಜಲಾಶಯವನ್ನು ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಾರಾಯಣಪುರ ಸಮೀಪ ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ 2020 ಆಗಸ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ಭರ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ನೀರನ್ನು ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಗೆ ಹರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಜಲಾಶಯ ಭರ್ತಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು, 2020 ಆಗಸ್ಟ್ 7ರಂದು ಭರ್ತಿಯಾಗಿದೆ. 27 ಗೇಟುಗಳ ಮೂಲಕ ನೀರು ಹರಿಸಲಾಯಿತು.
• 33.313 ಟಿಎಂಸಿ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. 6 ಲಕ್ಷ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ನೀರಾವರಿ ಪ್ರದೇಶ ಹೊಂದಿದೆ. ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಯು ಯಾದಗಿರಿ, ವಿಜಯಪುರ, ಕಲಬುರ್ಗಿ ಮತ್ತು ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಜೀವನದಿಯಾಗಿದೆ.

ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ (75ರ ವರ್ಷ)

• ಹೊಸಪೇಟೆಗೆ ಸಮೀಪದ ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ 2020 ರಲ್ಲಿ 75 ವರ್ಷ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದೆ. ಬಳ್ಳಾರಿ, ರಾಯಚೂರು, ಕೊಪ್ಪಳ, ಅವಿಭಜಿತ ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ಕಡಪ, ಕರ್ನೂಲು, ಅನಂತಪುರ ಹಾಗೂ ಮೆಹಬೂಬ್‌ ನಗರದ ಜೀವನಾಡಿಯಾಗಿರುವ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ ಒಟ್ಟು 5 ಲಕ್ಷ ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ನೀರುಣಿಸುತ್ತದೆ. 127 ಮೆಗಾ ವ್ಯಾಟ್‌ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಒಟ್ಟು 33 ಕ್ರಸ್ಟ್ ಗೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕಾಲುವೆಗಳು 250 ಕಿ.ಮೀ ವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿವೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಈ ಕಾಲುವೆಗಳನ್ನು ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ದುರಸ್ತಿಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ವರ್ಷ 2019 ರಲ್ಲಿ ಉಪಗ್ರಹದಿಂದ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿ, ಕಾಲುವೆಗೆ ಸೇರಿದ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿದ್ದು ವಿಶೇಷ.
• ಇದು 133 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಜಲಾಶಯ. ಇದರಲ್ಲಿ 32 ಟಿಎಂಸಿ ಹೂಳು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಆಲಮಟ್ಟಿ ಜಲಾಶಯ

• ಲಾಲ್‌ ಬಹದ್ದೂರ್‌ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಸಾಗರ ಅಥವಾ ಆಲಮಟ್ಟಿ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ 2020 ಆಗಸ್ಟ್ ೧೫ ಕ್ಕೆ ಭರ್ತಿಯಾಯಿತು.. ಇದುವರೆಗೆ 2015ನೇ ಇಸವಿ ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಜಲಾಶಯ ತುಂಬಿ ಹರಿದಿದೆ. 123.081 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. 6.22 ಲಕ್ಷ ಹೆಕ್ಟೆರ್‌ ನೀರಾವರಿ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 519.60 ಮೀಟರ್‌ ವರೆಗೆ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.ಆಳ–ಅಗಲ | ಜಲಸಮೃದ್ಧಿ; ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ;d: 18 ಆಗಸ್ಟ್ 2020

       /////////////////////////////////

ಸಂಗ್ರಹ ✍️T.A.ಚಂದ್ರಶೇಖರ

ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು

✍️ *ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಮಾಹಿತಿ, {540-753}*👇👇👇

 🔹ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವರು= *ಜಯಸಿಂಹ*(SDA-2019)

 🔸ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜಧಾನಿ= *ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾದಾಮಿ ಅಥವಾ ವಾತಾಪಿ*(PSI-2015/PC-2014/RSI/PSI-2016)

 🔹ಪೂರ್ವ ಚಾಲುಕ್ಯರ ರಾಜಧಾನಿ= *ವೆಂಗಿ*

(PC/ಲೆಕ್ಚರ್-2012)

🔸 ರಾಜಲಾಂಛನ= *ಬಲ ಮುಖ ವರಹ*

 🔹ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೊರೆ= *2ನೇ ಪುಲಿಕೇಶಿ*

 🔸ಚಾಲುಕ್ಯರ ಆರಂಭದ ರಾಜಧಾನಿ= *ಐಹೊಳೆ*

 🔹ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಿಸ್ತಾರ= *ಉತ್ತರದ ನರ್ಮದಾ ನದಿಯಿಂದ ದಕ್ಷಿಣದ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯವರೆಗೆ*

🔸 ಸೈನ್ಯದ ಹೆಸರು= *ಕರ್ನಾಟ ಬಲ*(FDA-2019)

 🔹ಬಾದಾಮಿಯ ಮೂರನೇ ಗುಹಾಲಯ ರಚಿಸಿದವರು= *ಮಂಗಳೇಶ*

 🔸ವಾತಾಪಿ ನಿರ್ಮಾಪಕ= *ಒಂದನೇ ಕೀರ್ತಿವರ್ಮ*

🔹 ಎರಡನೇ ಪುಲಿಕೇಶಿಯಿಂದ ಸೋತ ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಸಾಮಂತರು= *ಗೋವಿಂದ ಮತ್ತು ಅಷ್ಟಯಿಕ*

 🔸ಎರಡನೇ ಪುಲಿಕೇಶಿ ವಿವಾಹದ ಕದಂಬ ಅಳುಪರ ರಾಜಕುಮಾರಿ= *ಮಹಾದೇವಿ*

 🔹ಎರಡನೇ ಪುಲಿಕೇಶಿಯಿಂದ  ಸೋತ ಉತ್ತರಪಥೇಶ್ವರ= *ಹರ್ಷವರ್ಧನ*

(SDA-2011)

 🔹2ನೇ ಪುಲಿಕೇಶಿ ಹರ್ಷವರ್ಧನನನ್ನು  ಸೋಲಿಸಿದ ಯುದ್ಧ= *ನರ್ಮದಾ ನದಿ ಯುದ್ಧ*(634)

🔸 ಎರಡನೇ ಪುಲಿಕೇಶಿಯಯಿಂದ  ಸೋತ ಪಲ್ಲವರ ದೊರೆ= *ಮಹೇಂದ್ರವರ್ಮ*( ಫುಲ್ಲಲೂರ ಕದನ)

🔹 ಇಮ್ಮಡಿ ಪುಲಿಕೇಶಿಯು *ಏಳನೇ ಶತಮಾನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದನು*, (PSI-2002)

🔸 ಎರಡನೇ ಪುಲಿಕೇಶಿಯ  ಬಿರುದುಗಳು= *ಸತ್ಯಾಶ್ರಯ, ದಕ್ಷಿಣಪಥೇಶ್ವರ, ಪರಮ ಭಾಗವತ, ಪೃಥ್ವಿ ವಲ್ಲಭ,*

 🔹13 ವರ್ಷ ಪಲ್ಲವರ ವಶದಲ್ಲಿದ್ದ ಬಾದಾಮಿಯನ್ನು ಮರು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ= *ಒಂದನೇ ವಿಕ್ರಾಮದಿತ್ಯ*

 🔸ಎರಡನೇ ಪುಲಿಕೇಶಿಯ ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಭೇಟಿನೀಡಿದ ಚಿನಿ ಪ್ರವಾಸಿಗ= *ಹುಯೆನ್ ತ್ಸಾಂಗ್*(SDA-2008)

 🔹ಹುಯೆನ್ ತ್ಸಾಂಗನ ಕೃತಿ= *ಸಿ-ಯು-ಕಿ*

 🔹ಎರಡನೇ ಪುಲಿಕೇಶಿಯ ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತನ್ನ ರಾಯಭಾರಿಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದ ಪರ್ಷಿಯಾದ ದೊರೆ= *ಎರಡನೇ ಕುಶ್ರೋ*

🔹 ತನ್ನ ಕಂಚಿ ವಿಜಯದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಕಂಚಿಯ ರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ದಾನ ನೀಡಿದ ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ= *ಎರಡನೇ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ*

🔹 ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಆಡಳಿತದ  ಘಟಕಗಳು= *ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಕ- ರಾಷ್ಟ್ರ. ವಿಷಯ- ಭೋಗ*

 🔹ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ 14 ಕೆರೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ ಉದಾಹರಣೆ ಇರುವ ಊರು= *ಗುಡಿಗೇರಿ*

 🔸ಐಹೊಳೆ-500 ಎಂಬ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಶ್ರೇಣಿ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದು= *ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ*

 🔹ಚಾಲುಕ್ಯರ ವಿಕ್ರಮ ಶಕೆ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದು= *ಕ್ರಿ.ಶ. 1076*(FDA-1997)

 🔹ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದ ಜೈನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಕಂಡುಬರುವ ಸ್ಥಳಗಳು= *ಐಹೊಳೆ ಮತ್ತು ಬಾದಾಮಿ*

 🔸ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲಿನ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ( ಲೋಕೇಶ್ವರ)ದೇವಾಲಯ ಕಟ್ಟಿಸಿದ ರಾಣಿ= *ರಾಣಿ ಲೋಕಮಹಾದೇವಿ*

🔸 ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲಿನ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯ ಕಟ್ಟಿದ ರಾಣಿ= *ರಾಣಿ ತ್ರೈಲೋಕಮಹಾದೇವಿ*

🔹 ನೃತ್ಯ ವಿದ್ಯಾದರೆ ಎಂಬ ಬಿರುದು ಹೊಂದಿದ ರಾಣಿ= *ಲಚ್ಚಲ ದೇವಿ*

 🔹ಯುನೆಸ್ಕೊ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳ= *ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲು*

🔸 ಕನ್ನಡ ತ್ರಿಪದಿ ಕವಿತೆ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದ ಶಾಸನ

 *ಕಪ್ಪೆ ಅರೆಭಟ್ಟನ ಶಾಸನ*

 🔹ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದ ಐಹೊಳೆ ಶಾಸನ ರಚಿಸಿದವರು= *ರವಿಕೀರ್ತಿ*

 🔸ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಪುಲಿಕೇಶಿಯ ಸೊಸೆಆದ ವಿಜ್ಜಿಕಾ ಬರೆದ ನಾಟಕ

 *ಕೌಮುದಿ ಮಹೋತ್ಸವ*

🔹 ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲಿನ ವಿಜಯೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಿಸಿದವರು=

 *ವಿಜಯಾದಿತ್ಯ*

🔸 ಐಹೊಳೆ ಶಾಸನದ ಭಾಷೆ= *ಸಂಸ್ಕೃತ*

🔹 ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಕೇಂದ್ರಗಳು.

*ಬದಾಮಿ,ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲು, ಐಹೊಳೆ*.

 🔸ಭಾರತೀಯ ದೇವಾಲಯಗಳ ತೊಟ್ಟಿಲು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕಲಾಕೇಂದ್ರ= *ಐಹೊಳೆ*( ಕರೆದವರು= *ಪರ್ಸಿಬ್ರೌನ್*) (DR-2008)

 🔹ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತನ್ನು ಹೋಲುವ ದೇವಾಲಯ= *ದುರ್ಗಾ ದೇವಾಲಯ*

 🔸ದ್ರಾವಿಡ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ  ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲಾಕೃತಿ ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ದೇವಾಲಯ *ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲು ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯ*

 🔺 *ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಲಕ್ಷಣಗಳು*👇👇👇🟣🟡🟢

1) "ಗರ್ಭಗೃಹ ಜೊತೆಗೆ ಸ್ತಂಬ ಮಂಟಪ( ನವರಂಗ) ಮತ್ತು ಸುಖನಾಸಿಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿದೆ", 

2) "ಉತ್ತರದ ನಾಗರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ದ್ರಾವಿಡದ ಶೈಲಿ ಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ದೇವಾಲಯಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ",

3) "ಚಿಕ್ಕದಾದ ತಳವಿನ್ಯಾಸ'

4) "ಕುದುರೆ ಲಾಳ ಕೃತಿ ತಳವಿನ್ಯಾಸ"( ದುರ್ಗಾದೇವಿ ದೇವಾಲಯ)

5) "ಚೌಕಾಕಾರ ಗರ್ಭಗೃಹ," 

6) "ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಮೇಲೆ ಪಿರಮಿಡ್ಗಳ ಆಕೃತಿಯ ಶಿಖರಗಳ ಯೋಜನೆ", 

7) "ಏಕಕೂಟ,ದ್ವಿಕೋಟ, ತ್ರಿಕೂಟ ದೇವಾಲಯಗಳ ರಚನೆ", 

8) "ಕೆಂಪು ಮರಳುಗಲ್ಲಿನ ಬಳಕೆ," 

 🔹"ಐಹೊಳೆ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲುಗಳು" ಇರುವ ಸುಂದರವಾದ ಗುಹಾಂತರ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದವರು= *ಚಾಲುಕ್ಯರು*( ಜೈಲರ್-2018)

 ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಶೈಲಿ- *ವೇಸರ ಶೈಲಿ*(PSI-2013)

 *ಬಾದಾಮಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯಗಳು*, 👇👇🛕🛕

🛕 "ಭೂತನಾಥ ದೇವಾಲಯ", 

🛕 "ಮೂಲಗಿತ್ತಿ ಶಿವಾಲಯ".

🛕 "ಲಕುಮೀಶ  ದೇವಾಲಯ", 

🛕 "ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯ",

🔸 ಬಾದಾಮಿಯಲ್ಲಿ 4 ಗುಹಾಂತರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, 

🔺"1ನೇ ಗುಹೆ "= *ಶೈವ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ*, 

( ಈ ಗುಹೆಗಳಲ್ಲಿ *ಅರ್ಧನಾರೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ನಟರಾಜನ* ಶಿಲ್ಪಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, 

🔺2 ಮತ್ತು 3ನೇ ಗುಹೆಗಳು= *ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿವೆ*

(2ನೇ ಗುಹೆಗಳಲ್ಲಿ *ವರಹ ಮತ್ತು ವಾಮನ ಉಬ್ಬುಶಿಲ್ಪಗಳು* ಮತ್ತು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, *3ನೇ ಗುಹೆ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದು*)

🔺4ನೇ ಗುಹೆ= *ಜೈನಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ*

( ಈ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿ *ಮಹಾವೀರ ಮಹಾವೀರ ಶಿಷ್ಯ ಗೌತಮ ಮತ್ತು 23ನೇ ತೀರ್ಥಂಕ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ*.)

🔹 ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಹೆಸರು= *ಕಿಸುವೊಳಲು*

_________________________________________

ಸಂಗ್ರಹ✍️T.A.ಚಂದ್ರಶೇಖರ

ಸೌರಮಂಡಲ

ಸೂರ್ಯಮಂಡಲದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ

---

ಸೌರಮಂಡಲವು ಸೂರ್ಯನ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷನೆಯ ಬಂಧನದದಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಗಳು ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ವಸ್ತು ತಮ್ಮ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಮಂಡಲ. ಹಲವು ಗ್ರಹಗಳು, ಉಪಗ್ರಹಗಳು, ಧೂಮಕೆತು, ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಗಳು ೮. ಬುಧ ಗ್ರಹ ಅತಿ ಚಿಕ್ಕ ಹಾಗೂ ಸಣ್ಣ ಕಕ್ಷೆ ಹೊಂದಿರುವ ಗ್ರಹ ಗುರು ಗ್ರಹವು ಅತಿ ದೂಡ್ಡ ಗ್ರಹ. ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಗ್ರಹ ಸ್ಥಿತಿ

ಸೌರವ್ಯೂಹ

ಗ್ರಹಗಳು;ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ಅನುಸರಿಸಿದೆ:ಬುಧ ಸೂರ್ಯನ ತೀರಾಹತ್ತಿರ ಚಿಕ್ಕ ಚುಕ್ಕೆ; ಭೂಮಿ ಮೂರನೆಯದು.(2013)

ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವ ಗ್ರಹ, ಉಪಗ್ರಹ, ಧೂಮಕೇತು, ಸಣ್ಣ ನಕ್ಷತ್ರಾಕೃತಿಯ ಗ್ರಹ ಅದೇ ಕ್ಷುದ್ರ ಗ್ರಹ (ಎಸ್ಟೆರೊಇಡ್)ಗಳ ಸಮೂಹವನ್ನು ಸೌರವ್ಯೂಹ ಅಥವಾ ಸೌರಮಂಡಲ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಭೂಮಿಯು ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಮೂರನೇಯ ಗ್ರಹ.

ಸೂರ್ಯನ ಸಂಸಾರ

• ಸೌರವ್ಯೂಹವು ಸೂರ್ಯನನ್ನೂ ಸೇರಿ ಗುರುತ್ವಬಲದ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಅಥವಾ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ ಕಾಯಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಸೂರ್ಯ ಒಂದು ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ನಕ್ಷತ್ರ. ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿ ಜಲಜನಕ, ಹೀಲಿಯಂ(ಸೌರೇಯ), ಇಂಗಾಲ, ಸಾರಜನಕ ಮತ್ತು ಆಮ್ಲಜನಕಗಳು ಹೇರಳವಾಗಿವೆ. ಇಂಗಾಲವು ಜಲಜನಕದ ಬೀಜವನ್ನು ಹೀರಿ ಸಾರಜನಕವಾಗಿ,ಅದು ಪುನಹ ಸಿಡಿದು ಇಂಗಾಲ6 ಆಗಿ, ಅದು ಮತ್ತೆ ಜಲಜನಕದ ಬೀಜವನ್ನು ಪಡೆದು 14ರ ಭಾರಾಂಕದ ಸಾರಜನಕವಾಗಿ, ಅದು ಸಿಡಿದು ಸಾರಜನಕವಾಗಿ 4ನೆಯ ಜಲಜನಕವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿ ಮೊದಲಿನ ಇಂಗಾಲವೇ ಆಗುವುದು. ಇದಕ್ಕೆ ‘ಇಂಗಾಲ ಸಾರಜನಕ ಬೀಜ ಕ್ರಿಯಾಚಕ್ರ’ವೆನ್ನುವರು (carbon-nitrogen nuclear cycle). ಈ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವಲ್ಪ ವಸ್ತು ನಾಶವಾಗುವುದು. ಅದರಿಂದ ಅಗಾಧ ಶಕ್ತಿಯು ಬಿಡುಗಡೆ ಆಗುವುದು. ಈ ವಸ್ತು ಪರಿವರ್ತಿತ ಶಕ್ತಿಯೇ ಸೂರ್ಯನ ವಿಸರಣ ಶಕ್ತಿ (Radiant energy). ಅದರಿಂದಲೇ ಭೂಮಿಯು ಅಗತ್ಯ ಶಾಖ ಮತ್ತು ಬೆಳಕನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿಯ ಜೀವಜಾಲಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಅದೇ ಆಧಾರ. ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ದೊಡ್ಡ ಗ್ರಹಗಳಲ್ಲದೆ, ಕ್ಷುದ್ರ ಗ್ರಹಗಳೂ ಧೂಮಕೇತುಗಳೂ, ಉಲ್ಕೆಗಳೂ ಧೂಳಿನ ಮೇಘವೂ ಸುತ್ತುತ್ತಿವೆ. ಇದು ಸೂರ್ಯನ ದೊಡ್ಡ ಸಂಸಾರ.

• ಈ ಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಎರಡು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು. ಬುಧ,ಶುಕ್ರ, ಭೂಮಿ, ಅಂಗಾರಕ(ಕುಜ) ಮತ್ತು ಪ್ಲುಟೋ ಗ್ರಹಗಳು ಭೂ ಸದೃಶ ಗ್ರಹಗಳು ಅಥವಾ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗ್ರಹಗಳು ಅಥವಾ ಘನರೂಪೀ ಗ್ರಹಗಳು (Terrestrial planets). ಇವು ಗಾತ್ರದಲ್ಲೂ ಭಾರದಲ್ಲೂ ಚಿಕ್ಕವು. ಇವುಗಳ ಸಾಂದ್ರತೆ ಅಧಿಕ. ಗುರು, ಶನಿ, ಯುರಾನಸ್ ಮತ್ತು ನೆಪ್ಚೂನ್'ಗಳು ಪ್ರಧಾನ ಗ್ರಹಗಳು ಅಥವಾ ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು (Major planets). ಇವು ಅಲ್ಪ ಸಾಂದ್ರತೆಯ, ಅಧಿಕ ಭ್ರಮಣವೇಗದ ಭಾರಗ್ರಹಗಳು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರಹಗಳೂ ಒಂದೇ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತದ ತಲಕ್ಕೆ/ದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿಯೇ ಸುತ್ತುತ್ತಿವೆ. ಸೂರ್ಯ‍ನಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹತ್ತಿರದ ಬುಧಗ್ರಹವು ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತಕ್ಕೆ 7 ಡಿಗ್ರಿ ಓರೆಯಾಗಿಯೂ ಅತ್ಯಂತ ದೂರದ ಪ್ಲೂಟೋ ಗ್ರಹವು ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತಕ್ಕೆ 17 ಡಿಗ್ರಿ ಓರೆಯಾದ ಪಥದಲ್ಲಿ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಉಳಿದ ಗ್ರಹಗಳ ಪಥಗಳು ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತಕ್ಕೆ ಮೂರು ನಾಲ್ಕು ಡಿಗ್ರಿಯೊಳಗೇ ಇವೆ.

ಸೂರ್ಯನ ಉಗಮ ಮತ್ತು ಸನ್ನಿವೇಶ

ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಎಂಟು ಗ್ರಹಗಳು: (ದೊಡ್ಡದರಿಂದ ಚಿಕ್ಕದರ ಕಡೆ->) ಗುರು, ಶನಿ, ಯುರೇನಸ್, ನೆಪ್ಚೂನ್, ಭೂಮಿ, ಶುಕ್ರ, ಮಂಗಳ ಮತ್ತು ಬುಧ: ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿದರೆ ದೊಡ್ಡ ಚಿತ್ರ ತೋರುವುದು.

• ಸೌರವ್ಯೂಹವು ಒಂದು ದೈತ್ಯ ಅಂತರತಾರಾ ಆಣ್ವಿಕ ಮೋಡದ (interstellar molecular cloud). ಗುರುತ್ವ ಕುಸಿತದಿಂದ 4.6 ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ (4.568 ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ) ರೂಪುಗೊಂಡಿತು ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸೌರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮೂಹದ ಬಹುಪಾಲು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿದೆ ಉಳಿದ ಬಹುಪಾಲು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಗುರು ಗ್ರಹದಲ್ಲಿದೆ. ಉಳಿದ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸಣ್ಣ ನಾಲ್ಕು ಗ್ರಹಗಳು ಬುಧ, ಶುಕ್ರ, ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಮಂಗಳ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಶಿಲೆ ಮತ್ತು ಲೋಹಗಳಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ನಾಲ್ಕು ಹೊರ ಗ್ರಹಗಳು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಭಾರಿ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯುಳ್ಳ ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ದೊಡ್ಡವು [ಗುರು]] ಮತ್ತು ಶನಿ ಅನಿಲ ದೈತ್ಯಗಳು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಜಲಜನಕ ಮತ್ತು ಹೀಲಿಯಂನಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಉಳಿದ ಎರಡು ಹೊರಗಿನ ಗ್ರಹಗಳು, ಯುರೇನಸ್ ಮತ್ತು ನೆಪ್ಚೂನ್, ಹಿಮ ದೈತ್ಯಗಳು. ಅವು ಬಹುತೇಕ ಜಲಜನಕ ಮತ್ತು ಹೀಲಿಯಂ ನೀರು, ಅಮೋನಿಯ ಮತ್ತು ಮೀಥೇನ್ ಮಂಜಿನಿಂದ ತುಂಬಿದ್ದು ಉಳಿದವಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಕರಗುವ ಬಿಂದುವುಳ್ಳ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರಹಗಳು ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತದ ಸರಿ ಸುಮಾರು ಸಮತಲದಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಬಹುತೇಕ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.

(Lspn comet halley) ಸೌರವ್ಯೂಹಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಹ್ಯಾಲಿ ಧೂಮಕೇತು; ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಕಾಮೆಟ್; ಭೂಮಿಯಿಂದ ನೋಡಬಹುದು. ಪ್ರತಿ 75-76 ವರ್ಷಗಳ ಹ್ಯಾಲಿಯ ಧೂಮಕೇತು ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರಿಗಣ್ಣಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಏಕಮಾತ್ರ ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಕಾಮೆಟ್, ಮಾನವ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.. ಹ್ಯಾಲಿಯ ಕಳೆದ 1986 ರಲ್ಲಿ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಒಳ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಮಧ್ಯ 2061 ರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.--

• ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಸಣ್ಣ ವಸ್ತುಗಳು ಮಾತ್ರ. ಮಂಗಳ ಮತ್ತು ಗುರುಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಯ ನಡುವಿನಲ್ಲಿ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಇದೆ. ಅವು ಘನರೂಪಿ ಗ್ರಹಗಳ ಹಾಗೆ,ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಲ್ಲುಬಂಡೆ ಮತ್ತು ಲೋಹದ ವಸ್ತುಗಳ ಸಂಯೋಜನೆ ಹೊಂದಿವೆ. ನೆಪ್ಚೂನ್ನ ಕಕ್ಷೆಯು ಆಚೆಗೆ ಇರುವ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಿಮಗಳಿಂದ.,ನೆಪ್ಚೂನ್-ಆಚೆ ಹರಡಿದ ತಟ್ಟೆಯ ಪಥದಲ್ಲಿ ಹಿಮದ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಇವು ಮತ್ತು ಹೊಸದಾಗಿ ಪತ್ತೆಯಾದ ಹೆಚ್ಚುಸಂಖ್ಯೆಯ ದಟ್ಟಣೆಯ ವಸ್ತುಗಳು ಇವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಸೆಡಿನಾಯಿಡ್’ಗಳು ಇವೆ. ದಟ್ಟಣೆಯ ಹಿಮಗಡ್ಡೆ -ಬಂಡೆಗಳು ಬಹುಶಃ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಯ ಮೂಲಕ ಇಂತಹ ವಸ್ತುಗಳು ಸಾವಿರಾರು ಸೇರಿ ದುಂಡಾದ ಸಾಕಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಆಕೃತಿ ಹೊಂದಿ. ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹಗಳೆಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹಗಳೆಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟವುಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಸೆರೆಸ್ ಮತ್ತು ನೆಪ್ಚೂನ್-ಅತೀತಕಾಯ, ಪ್ಲುಟೊ ಮತ್ತು ಎರಿಸ್ ಸೇರಿವೆ. ಇವೆರಡೂ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಹಲವಾರು ಇತರ ಸಣ್ಣ ಕಾಯದ ವಸ್ತುಗಳು, ಧೂಮಕೇತುಗಳು, ಪುಟಾಣಿಗುಂಡುಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರಗ್ರಹ ಧೂಳು ಇವೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ಗ್ರಹಗಳ ಆರು ಕನಿಷ್ಠ ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹಗಳು ಮೂರು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕಾಯಗಳು, ಅನೇಕ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳು ಸುತ್ತುತ್ತಿದೆ, ಇವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ "ಚಂದ್ರ" ರು ಎಂದು ನಮ್ಮ ಚಂದ್ರನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೊರ ಗ್ರಹಗಳು ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಧೂಳಿನ ಉಂಗುರಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಣ್ಣ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ.

• ಸೌರ ಮಾರುತವು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ದೂರಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವ ವಿದ್ಯದಾವೇಶವುಳ್ಳ ಕಣಗಳ ಪ್ರವಾಹ. ಇದು ಸೌರಮಂಡಲದ ಅಂಚಿನ ಹೆಲಿಯೋಸ್ಫಿಯರ್ನಲ್ಲಿನ ಅಂತರತಾರಾ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಗುಳ್ಳೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಸೌರ ಮಾರುತಗಳಿಂದ ಆಗುವ ಒತ್ತಡ, ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಅಂಚಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಂತರತಾರಾ ವಾಯು ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ (ಗಾಳಿಗೆ) ಎದುರು-ಒತ್ತಡವನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿಸುತ್ತದೆ; ಇದು ಚದುರಿದ ಡಿಸ್ಕ್ ಅಂಚಿಗೆ ಊರ್ಟ್ ಮೇಘವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಊರ್ಟ್ ಮೋಡವು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಬ್ರಮಣದ ಧೂಮಕೇತುಗಳ ಮೂಲವೆಂದು ಚಿಂತಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಅಂಚಿನ ಗೋಲದ (ಹೆಲಿಯೋಸ್ಫಿಯರ್ನಲ್ಲಿನ) ಸ್ವಲ್ಪ (ಹೆಚ್ಚು) ದೂರದಲ್ಲಿ ಇರಬಹುದು. (ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ ಒಂದು ಸಾವಿರದಷ್ಟು?).

ಆಕಾಶಗಂಗೆಯಲ್ಲಿ ಸೌರಮಂಡಲದ ಜನನ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಭವಿಷ್ಯ

Catseyeandmore -ನಾಲ್ಕು ವಿವಿಧ ಗ್ರಹ ಜ್ಯೋತಿರ್ಮೇಘ

ಸೌರವ್ಯೂಹವು, ಆಕಾಶಗಂಗೆಯ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದ ದೊಡ್ಡ ಆಣ್ವಿಕ ಮೋಡದ (molecular cloud) ಗುರುತ್ವ ಕುಸಿತದಿಂದ 4.568 ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳ (ಸುಮಾರು ೫೦೦ ಕೋಟಿ) ಹಿಂದೆ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಈ ಆರಂಭಿಕ ಮೋಡ ಅನೇಕ ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ವಿಸ್ತಾರವಿದ್ದು ಬಹುಶಃ ಹಲವಾರು ನಕ್ಷತ್ರಗಳಿಗೆ ಜನ್ಮನೀಡಿತು. ಆಣ್ವಿಕ ಮೋಡಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿರುವಂತೆ, ಈ ಒಂದು ಮೋಡ ಅಲ್ಪ ಹೀಲಿಯಂ, ಬಹಳಷ್ಟು ಜಲಜನಕವನ್ನು ಮತ್ತು ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಹಿಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡ ಭಾರವಾದ ಮೂಲವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ, ಪೂರ್ವ ಸೌರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಮೇಘ (pre-solar nebula) ಎಂದು ಹೆಸರುಳ್ಳ ಇದು ಸೌರವ್ಯೂಹ ಆಯಿತು. ಹೀಗೆ ಪತನಗೊಂಡ, ಕೋನೀಯ ಆವೇಗದ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಕಾರಣ ಅದು ವೇಗವಾಗಿ ತಿರುಗಲು ಆರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು ಸಂಗ್ರಹವಾದ ಮಧ್ಯಭಾಗವು ಸುತ್ತಲಿನ ಚಪ್ಪಟೆಯಾಕಾರದ ಡಿಸ್ಕಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಯಾಯಿತು. ಸಂಕುಚಿಸುತ್ತಿರುವ ಜ್ಯೋತಿರ್ಮೇಘ (ನೆಬ್ಯೂಲ) ವೇಗವಾಗಿ ತಿರುಗಲು, ಸಂಕೋಚನ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಅದು ಸುಮಾರು 200 ಖ.ಮಾ.(1.5ಲಕ್ಷ ಕಿಮೀ.) ವ್ಯಾಸದ ಒಂದು ಭ್ರೂಣ-ಗ್ರಹ ತಟ್ಟೆ(ಪ್ರೊಟೊಪ್ಲಾನಟರಿ ಡಿಸ್ಕ್) ಆಯಿತು. ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದಟ್ಟವಾದ ಬಿಸಿ ಭ್ರೂಣ-ತಾರೆ (ಪ್ರೋಟೊಸ್ಟಾರ್) ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಈ ದ್ರವ್ಯ ರಾಶಿಯಳ್ಳ ಅಗಾಧ ವಿಶಾಲ ತಟ್ಟೆಯಿಂದ (ಡಿಸ್ಕ್ನಿಂದ) ವೃದ್ಧಿಗೊಮಡ ಗ್ರಹಗಳು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಧೂಳು ಮತ್ತು ಅನಿಲಗಳು ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣದಿಂದ ಮತ್ತೂ ದೊಡ್ಡ ಕಾಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲು ಪರಸ್ಪರ ಆಕರ್ಷಿಸಿತು. ಭ್ರೂಣ-ಗ್ರಹಗಳು (ಪ್ರೋಟೋಪ್ಲ್ಯಾನೆಟ್) ಆರಂಭಿಕ ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದವು ಎಂದು ಊಹಿಸಬಹುದು, ಆದರೆ ಅವೆಲ್ಲವೂ, ಗ್ರಹಗಳು, ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹಗಳು, ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಸಣ್ಣ ಕಾಯಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ವಿಲೀನಗೊಂಡಿತು ಅಥವಾ ನಾಶವಾದವು.

ಆರಂಭಿಕ ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ

IRAS 16562-3959, ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಚಿತ್ರದ ಅನೇಕ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ ಆಕಾರದ ಧೂಮ- 'ಆಣ್ವಿಕ ಮೋಡ'(the molecular cloud) ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಇವು ಹೊಸ ತಾರೆಗಳ ಹುಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ

ಅವುಗಳು (ಬಿಸಿ ಭ್ರೂಣ-ತಾರೆ) ಹೆಚ್ಚಿನ ಕುದಿಯುವ ಬಿಂದುಗಳಿದ್ದುದರಿಂದ , ಕೇವಲ ಲೋಹಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಲಿಕೇಟ್’ಗಳು ಸೂರ್ಯನ ಹತ್ತಿರ ಬೆಚ್ಚಗಿನ ಒಳ ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ ಘನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಬುಧ, ಶುಕ್ರ, ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಮಂಗಳ ಕಲ್ಲಿನ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗ್ರಹಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಲೋಹದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕೇವಲ ಸೌರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಮೇಘವು ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಭಾಗ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಘನರೂಪಿ ಗ್ರಹಗಳು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಹಿಮ ರೇಖೆಗಿಂತ ಮೀರಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು (ಗುರು, ಶನಿ, ಯುರೇನಸ್ ಮತ್ತು ನೆಪ್ಚೂನ್), ಮತ್ತಷ್ಟುದೂರ ಸರಿದವು. ಮಂಗಳ ಮತ್ತು ಗುರುಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಯ ನಡುವಿನ ಬಿಂದುವು ಹಿಮದ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಘನವಸ್ತುವಾಗಿ ಉಳಿಯಲು ಸಾಕಷ್ಟು ತಂಪಾದ ಸ್ಥಿತಿ ಇದೆ. ಈ ಗ್ರಹಗಳ ರೂಪುಗೊಂಡ ಮಂಜಿನ ಪ್ರಮಾಣ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಗಟ್ಟಿಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಲೋಹಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಲಿಕೇಟ್’ಗಳ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕಿಂತ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಇತ್ತು. ಜಲಜನಕ ಮತ್ತು ಹೀಲಿಯಂ ಹಗುರವಾದ ಮತ್ತು ವಿಪುಲ ಅಂಶಗಳ ದೊಡ್ಡ ವಾಯುಮಂಡಲವನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಬೃಹತ್ತಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ಗ್ರಹಗಳು ಪಡೆಯದೆ ಉಳಿದ ಅವಶೇಷಗಳು ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ, ಇಂತಹ ಮತ್ತು ಊರ್ಟ್'ಮೋಡ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಗೊಂಡವು.(‘ನೈಸ್’ರವರ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಹೊರ ಗ್ರಹಗಳು ವಿವಿಧ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ರೂಪುಗೊಂಡವು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಗುರುತ್ವದವು ಪರಸ್ಪರ ವರ್ತಿಸಿದವು, ಈ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳು ಪ್ರಸಕ್ತ ಕಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ವಲಸೆಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು ಎಂಬ ವಿವರಣೆ ಇದೆ.)

ಸೂರ್ಯನ ಜನನ

ಹೀಗೆ ಘನೀಕರಿಸಿದ 50 ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಒಳಗೆ, ಜಲಜನಕದ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಭ್ರೂಣ ಸೂರ್ಯನ (ಪ್ರೋಟೊಸ್ಟಾರ್) ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷದ ಸಮ್ಮಿಳನ ಆರಂಭಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಒತ್ತಡ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ತಾಪಮಾನ, ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ದರ, ಒತ್ತಡ, ಇವು ಸಾಂದ್ರತೆಯ ವೇಗಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದಿತು ಇದರಿಂದ ದ್ರವಸ್ಥಿತಿ ಸಮತೋಲನ ಸಾಧಿಸುವ ತನಕ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಉಷ್ಣ ಒತ್ತಡ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಗೆ ಸರಿಗಟ್ಟಿತು. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಸೂರ್ಯನು ಮುಖ್ಯ ಅನುಕ್ರಮ ತಾರೆಯಾದನು. ಮುಖ್ಯ ಅನುಕ್ರಮ ಹಂತ, ಆದಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಕೊನೆಯ ಹಂತದವರೆಗೆ ಸೂರ್ಯನಿಗೆ 10 ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳ ಸಮಯ ಹಿಡಿದಿದೆ. ಮತ್ತೆ ಇದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಪೂರ್ವದ ಇತರ ಎಲ್ಲಾ ಹಂತಗಳಿಗೆ ಅಳಿದುಳಿದ ಅವನ ಜೀವನ ಸೇರಿ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿ ಹಿಡಿದಿದೆ. ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಹೊರಟ ಸೌರ ಮಾರುತವು ಹೆಲಿಯೋಸ್ಫಿಯರ್’ನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು; ಮತ್ತು ಅಳಿದುಳಿದ ಅನಿಲ ಮತ್ತು ಧೂಳನ್ನು ಪ್ರೊಟೊಪ್ಲಾನಟರಿ ಡಿಸ್ಕ್’ನಿಂದ ಅಂತರತಾರಾ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ತಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ದೂರ ಗ್ರಹಗಳ ರಚನೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯ ಈಗ ಪ್ರಮುಖಾನುಕ್ರಮ ಅನುಕ್ರಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ವೃದ್ಧಿಸಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗುತ್ತದೆ. ಆರಂಭಿಕ ಅದರ ಪ್ರಕಾಶ ಇಂದಿನದರ 70% ಆಗಿತ್ತು.

The life cycle of a Sun-like star (annotated) ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ತರಹದ ಒಂದು ನಕ್ಷತ್ರದ ಜೀವನದ ವಿಕಾಸದಲ್ಲಿ ಫ್ರೇಮ್'ನ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ದೈತ್ಯ ನಕ್ಷತ್ರವಾಗಿ ಅಂತ್ಯ ಕಾಣುವುದು.

ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿಸೂರ್ಯ

ಇಂದು ನಾವು ತಿಳಿದ ಸೌರವ್ಯೂಹವು ಸೂರ್ಯನ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಜಲಜನಕವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೀಲಿಯಂ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗುವವರೆಗೆ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಅದು ಸುಮಾರು 5 ಶತಕೋಟಿ (500 ಕೋಟಿ) ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಸುಮಾರು ಈ ಸೂರ್ಯನ ಮುಖ್ಯ ಅನುಕ್ರಮ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ಗುರುತಾಗಿದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸೂರ್ಯನ ತಿರುಳು ಕುಸಿಯುವುದು, ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆ ಪ್ರಸ್ತುತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವುದು. ಸೂರ್ಯನ ಹೊರ ಪದರವು ಪ್ರಸಕ್ತ ವ್ಯಾಸದ ಸುಮಾರು 260 ರಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸುವುದು, ಕೊನೆಯ ಹಂತ ಸೂರ್ಯನು 'ಕೆಂಪು ದೈತ್ಯ'(red giant) ಎಂಬ ರೂಪತಾಳುವನು. 

ಆಕಾಶಗಂಗೆ ಅಥವಾ ಕ್ಷೀರಪಥದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಸ್ಥಾನ

• ಸೂರ್ಯನ ಆವಾಸವಾಗಿರುವ, ಪಟ್ಟಿ ಬಾಹುಗಳುಳ್ಳ ಕ್ಷೀರಪಥವು ಅಂದಾಜು 100,000-120,000 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ವ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದೆಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ 150,000-180,000 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ವ್ಯಾಸವಿರವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೂ ಇದೆ. ಇದ್ದಲಿಯಾಕಾರದ ಇದರ ದಪ್ಪವು ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು10,000^೧ ಜ್ಯೊತಿರ್ವಷವು. ಕ್ಷೀರಪಥ ಅಥವಾ ಆಕಾಶಗಂಗೆ ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿ ಆಗಿದೆ. ಕ್ಷೀರಪಥವು 100-400 ಶತಕೋಟಿ ನಕ್ಷತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.

Galactic longitude

• ತಾರೆಗಳು ಸೂರ್ಯನೂ ಸೇರಿ ಮತ್ತು ಅನಿಲಗಳು ಸುಮಾರು ಪ್ರತಿ ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ 220 (240^೧) ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು (ಸೂರ್ಯನ ಕಕ್ಷೆಯ ಲೆಖ್ಖದಲ್ಲಿ) ಪರಿಭ್ರಮಣ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆ ಸೂರ್ಯನು ಒಂದು ಸುತ್ತು ಪರಿಭ್ರಮಣ ಮಾಡುವ ಕಾಲ 24 (25^೧)ಕೋಟಿ (240 ಮಿಲಿಯನ್) ವರ್ಷಗಳು. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಕ್ಷೀರಪಥದ ಬಹಿರ್ಗೆಲ್ಯಾಕ್ಸೀಯ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು ತಾರೆಗಳು, ಕಾಯಗಳು, ಅನಿಲಮೋಡಗಳು ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ ಸುಮಾರು 600 ಕಿ.ಮೀ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ಷೀರಪಥ ಕೆಂದ್ರಕ್ಕೆ ಪರಿಭ್ರಮಣದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿವೆ.

• ಸೌರವ್ಯೂಹವು ಓರಿಯನ್'ನೀಹಾರಕದ ತೋಳಿನಲ್ಲಿ (ಆರ್ಮ್),ನಮ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವಾದ ಕ್ಷೀರಪಥ ಅಥವಾ ಆಕಾಶಗಂಗೆಯ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ 26,000 (30000 ಎಂದೂ ಹೇಳುವರು) ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. (8.0-8.6 ಕೆಪಿಸಿ ಪಾರ್ಸೆಕ್ಸ್) ದೂರದಲ್ಲಿರುವನು. ಅವನು ಓರಿಯನ್ ನೀಹಾರಿಕೆಯ ತೋಳಿನ ಒಳಬದಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾನೆ. ಆಕಾಶಗಂಗೆಯು ನಮಗೆ ವೃತ್ತರೂಪವಾಗಿ ತೋರುವುದರಿಂದ ಸೌರಮಂಡಲವು ಅದರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರದ ಸಮೀಪವೇ ಇರಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಇದ್ದಲಿ ಆಕಾರದ ಆಕಾಶಗಂಗೆಯ ಕೇಂದ್ರತಲದಿಂದ 100 ಜ್ಯೋತಿವರ್ಷಗಳಷ್ಟು^೧ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. 

ಇತಿಹಾಸ

• ಪ್ರಾಚೀನಕಾಲದಿಂದಲೂ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರು ಈ ಜಗತ್ತಿನ ಕೇಂದ್ರ ಭೂಮಿಯೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದರು. 15 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿಕೊಲಸ್ ಕೋಪರ್ನಿಕಸ್ ಸೂರ್ಯಕೇಂದ್ರಿತ ಗಣಿತ ಭವಿಷ್ಯಸೂಚಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರಾಗಿದ್ದರು. 17 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಗೆಲಿಲಿಯೋ ಗೆಲಿಲೈ, ಜೊಹಾನ್ಸ್ ಕೆಪ್ಲರ್, ಮತ್ತು ಐಸಾಕ್ ನ್ಯೂಟನ್’ರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕುರಿತ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಕ್ರಮೇಣ ಹೊಸ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಜನರು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ದಾರಿಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. "ಭೂಮಿಯು ಚಲಿಸುತ್ತದೆ ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತ ಗ್ರಹಗಳು ಸುತ್ತುತ್ತವೆ", ಎಂದು ಎಲ್ಲರೂ ಒಪ್ಪುವಂತಾಯಿತು. ದೂರದರ್ಶಕದ ಆವಿಷ್ಕಾರ, ಮತ್ತಷ್ಟು ಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಚಂದ್ರರ ಆವಿಷ್ಕಾರಕ್ಕೆ ದಾರಿಯಾಯಿತು. ದೂರದರ್ಶಕ ಮತ್ತು ಮಾನವರಹಿತ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಉಪಗ್ರಹ ಬಳಕೆಗಳು ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳಿಗೆ, ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮೋಡಗಳು, ಧೂಳಿನ ಬಿರುಗಾಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಗ್ರಹಗಳ ಮೇಲೆ ಪರ್ವತಗಳು, ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ, ಕುಳಿಗಳು, ಕಾಲೋಚಿತ ಭೂಗರ್ಭದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ ಅಪರಿಮಿತ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ನೆಡೆದವು. ಇದರಲ್ಲಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಶೋಧನೆಯು ಅಧ್ಬುತವಾದುದು. ಖಭೌತಶಾಸ್ತ್ರವು ಜಗತ್ತಿನ ಬಗೆಗೆ, ಸೂರ್ಯ,ಚಂದ್ರ, ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ವಿಚಾರವಾಗಿ ಜನರಿಗೆ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಹಿಂದೆ ಹಾಕಿ ಹೊಸ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು.^೩

ರಚನೆ ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜನೆ

ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿ ಗುರು+ಶನಿಯ ಒಟ್ಟು ಹೋಲಿಕೆ; ಕಪ್ಪುಭಾಗ

• ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಪ್ರಧಾನ ಘಟಕ, ಸೂರ್ಯ. ಅದು ಜಿ2 ಮುಖ್ಯ ಅನುಕ್ರಮದ ನಕ್ಷತ್ರ (ದ್ರವ್ಯ ರಾಶಿಯ ಲೆಖ್ಖದಲ್ಲಿ). ಸೂರ್ಯನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ (ಇಡೀ ಸೌರವ್ಯೂಹದ) ಗೊತ್ತಿರುವ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯ(ತೂಕದ) 99,86% ರಷ್ಟು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು ಸೂರ್ಯನೇ ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ, ಹಾಗಾಗಿ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನದು ಅತಿ ಪ್ರಬಲ ಶಕ್ತಿ. ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಪರಿಭ್ರಮಣ ಮಾಡುವ ನಾಲ್ಕು ದೊಡ್ಡ ಕಾಯಗಳಾದ ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು ಉಳಿದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯಲ್ಲಿ 99% ನಷ್ಟು,(ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚು) ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಗುರು ಮತ್ತು ಶನಿ ಎರಡೇ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಒಟ್ಟು ಗ್ರಹಗಳ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾಯಗಳ 90% ನಷ್ಟು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಹೊಂದಿವೆ. ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ನಾಲ್ಕು ಘನರೂಪಿ ಗ್ರಹಗಳು, ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹಗಳು, ಚಂದ್ರರು, ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ, (ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ದೊಡ್ಡ ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು) ಉಳಿದ ವಸ್ತುಗಳು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಒಟ್ಟು ತೂಕದ) ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯ 0.002% ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ. G2 ಮಾದರಿಯ ಮುಖ್ಯ ಅನುಕ್ರಮ ತಾರೆ ಸೂರ್ಯ ಪ್ರತಿ ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ ಸರಿಸುಮಾರು 600 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ ಹೈಡ್ರೋಜನ್’ನ್ನು ಹೀಲಿಯಂ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 4 ದಶಲಕ್ಷ ಟನ್ ವಸ್ತುವನ್ನು(ಮ್ಯಾಟರ್) ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಸೂರ್ಯನ ಒಳತಿರುಳಿನ ಶಾಖ 15.7 ದಶಲಕ್ಷ ಕೆಲ್ವಿನ್ (ಕೆ) ಹತ್ತಿರದ ತಾಪಮಾನ. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಸೂರ್ಯನ ಮೇಲ್ಮೈ ತಾಪಮಾನವು ಸುಮಾರು 5,800 ಕೆ. ಆಗಿದೆ. 

ಓರೆಯಲ್ಲಿ ಭೂಅಕ್ಷ,-ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ,ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತ ಮತ್ತು ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತದ ಸಮತಳಕ್ಕೆ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ವಿವರಣೆ. ಸೂರ್ಯನಿಂದ ನೋಡಿದ ಭೂಮಿಯ ದೃಶ್ಯ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ; ಕಕ್ಷೆಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಅಪ್ರದಕ್ಷಿಣವಾಗಿದೆ(ಎಡಕ್ಕೆ).

• ಹೆಚ್ಚಿನ ದೊಡ್ಡ ಗ್ರಹಗಳು.ಭೂಮಿಯ ಕಕ್ಷೆಯ ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತದ ತಲದ ಹತ್ತಿರವೇ ಸುತ್ತುತ್ತಿವೆ (ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತ=ಸೂರ್ಯಪಥ). ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ ವಸ್ತುಗಳು ಇದು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೋನಗಳಲ್ಲಿ (ಆಗಾಗ್ಗೆ) ಸುತ್ತುತ್ತಿವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ವಸ್ತುಗಳು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಒಂದೇ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುತ್ತವೆ. ಹ್ಯಾಲಿಯ ಧೂಮಕೇತು ಅಪವಾದಗಳಿವೆ. (ಭೂಮಿಯ ಉತ್ತರ ಧ್ರುವದ ಮೇಲಿನಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ ಸೂರ್ಯನು ಅಪ್ರದಕ್ಷಿಣವಾಗಿ ತಿರುಗುತ್ತಿರುವಂತೆಕಾಣುತ್ತದೆ?).

• ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತ:ಭೂಮಿಯು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸತ್ತುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ನಮಗೆ ಸೂರ್ಯನು ಖಗೋಲದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮದ ಕಡೆ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವಾಗ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಖಗೋಲದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪಥವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತಾನೆ.ಈ ಪಥವನ್ನು ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತ ವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಸೂರ್ಯನ ವಾರ್ಷಿಕ ಭೂಪಥ ವನ್ನು ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ವೃದ್ಧಿಸಿದರೆ ಅದೇ ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತ (Ecliptic).ಭೂಮಧ್ಯ ರೇಖೆಯ ಲಂಬಕ್ಕೆ ಅದು 23.5 ಡಿಗ್ರಿಗಳು ಓರೆಯಾಗಿದೆ.

• ಸೂರ್ಯನ ದೂರ ಮತ್ತು ಗಾತ್ರ:ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸುತ್ತುವ ಭೂಪಥವು ಅಂಡಾಕಾರವಾಗಿದ್ದು ಭೂಮಿಯಿಂದ ಸೂರ್ಯನ ಸರಾಸರಿ ದೂರ 9,30,05,000 (9,29,50,000) ಮೈಲಿಗಳು(149.6 x10⁶ಕಿ.ಮೀ).ಇದು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ದೂರ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಖಗೋಲ ಮೂಲಮಾನವೆಂದು (Astronomical Unit) ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಸೂರ್ಯನ ವ್ಯಾಸವು 8,65,380 ಮೈಲಿ ಭೂಮಿಯ ವ್ಯಾಸದ 109 ರಷ್ಟು.ಅಂದರೆ ಸೂರ್ಯನ ಉದರವು ಭೂಮಿಯ ಗಾತ್ರದ 13 ಲಕ್ಷದಷ್ಟು^೧. ಭಾರ 3,32,900 ಭೂದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳು.ಸೂರ್ಯನ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ (1.98855 ± 0.00025) × 10³⁰ ಕೆ.ಜಿ. (Sun)

(Solar sys8)ಸೌರವ್ಯೂಹ ಮತ್ತು ಗ್ರಹಗಳು; ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳ ಪಟ್ಟಿ

• *ಸಾರಾಂಶ:ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಒಟ್ಟಾರೆ ರಚನೆ ಸೂರ್ಯನನ್ನೂ ಸೇರಿ, ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಲ್ಲಿನ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳ ಒಂದು ಪಟ್ಟಿ (ಬೆಲ್ಟ್) ಸುತ್ತಲೂ ನಾಲ್ಕು ಆಂತರಿಕ (ಚಿಕ್ಕ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಹಗಳು) ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು, ಅವನ್ನು ಸುತ್ತುವರಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಿಮಾವೃತ ವಸ್ತುಗಳ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ,ಇವುಗಳ ಸಮೂಹ.

• ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅನೌಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಲಯಗಳಾಗಿ ಈ ರಚನೆಗಳನ್ನು ವಿಭಾಗಿಸಿರುವರು:

• 1) ಒಳ ಸೌರವ್ಯೂಹಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕು ಘನರೂಪಿ ಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
• 2) ಹೊರ (ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿನವು) ಸೌರವ್ಯೂಹವು ನಾಲ್ಕು ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಿಮ ಗಡ್ಡೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿರುವ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳು, ಸುತ್ತುವರಿದಿರುವ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ.
• 3) ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯ . ಶೋಧನೆಯ ನಂತರ, ಸೌರಮಂಡಲದ ನೆಪ್ಚೂನ್ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಕಾಯ/ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಭಾಗಗಳನ್ನು ವಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ

• ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಗಳು ಬಹುತೇಕ ತಮ್ಮ ದ್ವಿತೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅವು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳು, ಮತ್ತು ಚಂದ್ರ ಎಂಬ ಗ್ರಹ-ಕಾಯಗಳು; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬುಧಗ್ರಹಕ್ಕಿಂತ ದೊಡ್ಡವು. ಇನ್ನು ನಾಲ್ಕು ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳ ವಿಷಯ : ಅವು ಚಿಕ್ಕ ಕಣಗಳ ತೆಳುವಾದ ಬಳೆ ಅಥವಾ ಉಂಗುರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು (planetary rings)ಸಾಮರಸ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಅವುಗಳನ್ನು(ಗ್ರಹಗಳನ್ನು)ಸುತ್ತುತ್ತಿವೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ಉಪಗ್ರಹಗಳು, ಪರಿಭ್ರಮಣೆ ಮಾಡುವಾಗ . ಒಂದು ಮುಖ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಪೋಷಕ ಗ್ರಹದ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿದ್ದು ಸಮಕಾಲಿಕ (ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ) ಚಲನೆಯನ್ನು (synchronous rotation)ಹೊಂದಿವೆ.

ಖಗೋಲಮಾನದ ಅಳತೆ ಮತ್ತು ದೂರದ ಹೋಲಿಕೆ

• ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ, ಗಾತ್ರದ ಇಳಿಕೆ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗುರು, ಶನಿ, ಯುರೇನಸ್, ನೆಪ್ಚೂನ್, ಭೂಮಿ, ಶುಕ್ರ, ಮಂಗಳ ಮತ್ತು ಬುಧ, ಈ ಎಂಟು ಗ್ರಹಗಳು ಇವೆ. ಖಗೋಲದಲ್ಲಿ ದೂರವನ್ನು ಅಳೆಯಲು/ಹೇಳಲು, ಸೂರ್ಯನಿಗೂ ಭೂಮಿಗೂ ಇರುವ ದೂರ 1 ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನದ ಘಟಕ -1 (AU astronomical unit) ದೂರಮಾನ. ಅದನ್ನು 150,000,000 ಕಿ.ಮೀ. ಅಥವಾ ‘ಎಯು-AU’ ಎಂದು ಹೇಳುವರು. ಇದಕ್ಕೆ ಸೂರ್ಯನ ತ್ರಿಜ್ಯವನ್ನು ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಅದು ,0,0047 ‘ಎಯು-AU’ಆಗುವುದು, ಅದು 700,000 ಕಿ.ಮೀ. ಹೀಗಾಗಿ, ಸೂರ್ಯನು, ಭೂಮಿಯ ಸೂರ್ಯ-ಭ್ರಮಣ ಕಕ್ಷೆಯ ಗೋಲದ (ಗಾತ್ರ/ಪರಿಮಾಣ-volume) ತ್ರಿಜ್ಯದ 0,00001% (10-5%) ಗಾತ್ರ ಆಕ್ರಮಿಸಿರುವನು. ಭೂಮಿಯ ಗಾತ್ರ (ಪರಿಮಾಣ) ಸರಿಸುಮಾರು ಸೂರ್ಯನ ಒಂದು ದಶಲಕ್ಷದ ಒಂದು ಭಾಗ. (10^-6) ; ಗುರು, ದೊಡ್ಡ ಗ್ರಹ, ಸೂರ್ಯನಿಂದ 5.2 ಖಗೋಳ ಘಟಕಗಳ(AU) ಅಂದರೆ 780,000,000 ಕಿ.ಮೀ.ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮತ್ತು 71.000 ಕಿ.ಮಿ (0.00047 ಖ.ಮಾ.) ತ್ರಿಜ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. ಹೆಚ್ಚು ದೂರದ ಗ್ರಹ, ನೆಪ್ಚೂನ್ ಆದರೊ ಸೂರ್ಯನಿಂದ 30 ಖ.ಮಾ. 30 AU (4.5×10⁹ km)ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

ಸೂರ್ಯನ ಸಮೀಪದ ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜ

• ಸೂರ್ಯನ ಹತ್ತು ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ಒಳಗೆ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕೆಲವು ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಇವೆ. ಹತ್ತಿರದ ತ್ರಿವಳಿ ತಾರಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಆಲ್ಫಾ ಸೆಂಟುರಿ, (Alpha Centauri),ಸುಮಾರು 4.4 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಆಲ್ಫಾ ಸೆಂಟುರಿ ಎ ಹಾಗು ಬಿ ಸೂರ್ಯನ ತರಹದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು; ಅವು ನಿಕಟವಾಗಿ ಜೋಡಿಯಾಗಿವೆ ಸಣ್ಣ ಕೆಂಪು ಕುಬ್ಜ, ಪ್ರಾಕ್ಸಿಮ ಸೆಂಟುರಿ (Proxima Centauri),ಆ (ಜೋಡಿ) ಅವಳಿತಾರೆಗಳನ್ನು 0.2 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷ ದೂರದಲ್ಲಿ ಪರಿಭ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ನಂತರದ ಹತ್ತಿರದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು, ಕೆಂಪು ಕುಬ್ಜಗಳು; ಇವು ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಸ್ಟಾರ್ (5.9 ಖಮಾ ದಲ್ಲಿ), ವುಲ್ಫ್ 359 (7.8ಖಮಾ.), ಮತ್ತು ಲಲಾಂಡೆ 21185. (8.3ಖಮಾ) (Barnard's Star (at 5.9 ly), Wolf 359 (7.8 ly), and Lalande 21185 (8.3 ly)ಆಗಿವೆ.

• ಹತ್ತಿರದ ದೊಡ್ಡ ನಕ್ಷತ್ರ ಸಿರಿಯಸ್ (Sirius)ಅಥವಾ ಲುಬ್ಧಕ. ಇದು ಸುಮಾರು 8.6 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಸೂರ್ಯನ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಮುಖ್ಯ ಅನುಕ್ರಮ ತಾರೆ. ಅದನ್ನು ಒಂದು ಬಿಳಿ ಕುಬ್ಜ-ಸಿರಿಯಸ್ ಬಿ ಸುತ್ತುತ್ತಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ಅವಳಿ (ಬೈನರಿ ) ಕಂದು ಕುಬ್ಜ (ಬ್ರೌನ್ ಡ್ವಾರ್ಪ್) ಲುಹಮನ್ (binary Luhman) 6.6 ಬೆಳಕಿನ ವರ್ಷ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹತ್ತು ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ಒಳಗಿನ ಇತರ ಕಾಯಗಳು, ದ್ವಂದ್ವ (ಬೈನರಿ) ಕೆಂಪು ಕುಬ್ಜ ವ್ಯವಸ್ಥೆ; ಲುಯಿಟೆನ್ (Luyten) 726-8 (8.7 ಜ್ಯೋತಿರ್ವಷ್) ದೂರದ್ದು; ಮತ್ತು ಒಂಟಿಯಾದ ತಾರೆ ಕೆಂಪು ಕುಬ್ಜ ರಾಸ್(Ross)154, 9.7 ಜ್ಯೋ.ವ.ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

• ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಸಮೀಪವಿರುವ ಸೂರ್ಯನ ತರಹದ ನಕ್ಷತ್ರ ‘ಟಾವು ಸೆಟಿ’(Tau Ceti) 11.9 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಅದು ಸೂರ್ಯನ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯ ಸುಮಾರು 80% ರಷ್ಟು ಇದೆ; ಆದರೆ ಅದು ಕೇವಲ 60%ರಷ್ಟು ಪ್ರಭೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಸಮೀಪವಿರುವ ಹೊರ-ಗ್ರಹ, ಕೆಂಪು ಕುಬ್ಜ ಗ್ಲೀಸಿ 674 ನ್ನು ಸುತ್ತುವುದು; ಅದು ಸೂರ್ಯನಿಂದ 15 ಜ್ಯೋತಿರ್ ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿ ಪರಿಭ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಯುರೇನಸ್’ನ್ನು ಒಟ್ಟಾರೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೇವಲ ಐದು ದಿನಗಳ ಪರಿಭ್ರಮಣೆ ಅವಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ಸಮೀಪವಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ತೇಲುವ, ಗ್ರಹ ವೈಸ್ 0855-0714,(WISE 0855−0714) ರ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ 10 ಗುರುಗಳಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ. ಅದು ಸೂರ್ಯನಿಂದ 7 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

 

ಸೌರಮಂಡಲಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದ ನಾಲ್ಕು ಗ್ರಹಗಳು- ಹೊಸ ಶೋಧನೆ

• 10 Aug, 2017;
• ಸೌರಮಂಡಲಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಸೂರ್ಯನಂತಹ ನಕ್ಷತ್ರದ ಸುತ್ತಲೂ ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ ಭೂಮಿ ಗಾತ್ರದ ನಾಲ್ಕು ಗ್ರಹಗಳನ್ನು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭೂಮಿಯಿಂದ 12 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಟಾವ್‌ ಸೇಟಿ(Tau Ceti) ನಕ್ಷತ್ರದಿಂದ ಜೀವ ಸಂಕುಲ ಇರುವಿಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಗ್ರಹಗಳಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿನ ಮೇಲ್ಮೈ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿವಿಯ ಸಂಶೋಧಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಭೂಮಿಯ ಗಾತ್ರದ 1.7ರಷ್ಟಿರುವ ಈ ಗ್ರಹಗಳು, ಸೂರ್ಯನ ಸಮೀಪದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ತಿರುಗುತ್ತಿರುವ ಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಪುಟ್ಟ ಗ್ರಹಗಳೆನಿಸಿವೆ. ಈ ನಕ್ಷತ್ರದ ಸುತ್ತಲೂ ಉಲ್ಕೆಗಳು ಹಾಗೂ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳ ಧೂಳು ದಟ್ಟವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ಜೀವಸಂಕುಲದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆ. ಭೂಮಿಯಂತಹ ಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಲು ಸೂರ್ಯನಂತಹ ನಕ್ಷತ್ರಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಂದ ಸಂಶೋಧನೆ ಮುಂದುವರಿದಿದೆ.

ಸೂರ್ಯನ ಬಗೆಗೆ ಅಂಕೆ-ಸಂಖ್ಯೆ ವಿವರ

ಸೂರ್ಯನ ಖಗೋಳ ಚಿಹ್ನೆ
ಸೂರ್ಯನ ವಯಸ್ಸು ≈	4.6 ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳು (46೦ ಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳು(5೦೦)/(4.568 ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ) )
ಭೂಮಿಯಿಂದ ಸರಾಸರಿ ದೂರ	149.6 x106: 149,597,890 ಕಿ.ಮೀ (9,29,50,000.ಮೈಲಿ)) (1.000001018; AU= ಖಗೋಲ ಮಾನ)-ಬೆಳಕಿನ ವೇಗದಲ್ಲಿ 8ನಿಮಿಷ, 19 ಸೆ.
ಸರಾಸರಿ ದೂರ: ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ	2.5×1017~26,000ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷ(ಅಂದಾಜು 3೦,೦೦೦೦ದ ವರೆಗೆ೧)
ವಿಷುವದೀಯ ತ್ರಿಜ್ಯ	696,000 ಕಿ.ಮೀ(km);ಭೂಮಿಯ 109 ರಷ್ಟು:
ಮೇಲ್ಮೈ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ	6,0877 × 1012 ಕಿಮೀ2; ಭೂಮಿಯ 11,990ರಷ್ಟು
ಪರಿಮಾಣ (Volume)	km3: ಇ [ಎಫ್] 1,4122 × 1018;1,300,000 × ಭೂಮಿ
ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ	1,9891 × 1030 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ. ; ಭೂಮಿಯ 3,32,946 ರಷ್ಟು(ಸುಮಾರು 2X1033 ಗ್ರಾಂ)
ಸಾಂದ್ರತೆ	(1.98855±0.00025)×1030 kg ;(ಭೂಮಿಯ- 333,000 ರಷ್ಟು (× Earth)
ವಿಷುವದೀಯ ಗುರುತ್ವ	274,0ಮೀ / ಸೆ2
ಒಳತಿರುಳಿನ ಶಾಖ	ಸುಮಾರು 15.7 ದಶಲಕ್ಷ ಕೆಲ್ವಿನ್
ಮೇಲ್ಮೈ ಶಾಖ	ಸುಮಾರು 5800-6000(ಕೆ)
ವಿಮೋಚನಾ ವೇಗ (ವರ್ಧಕವೇಗ)	617.7 ಕಿಮೀ/ಸೆ2.(km/s2)
ಸ್ವ-ಪರಿಭ್ರಮಣ ಕಾಲ	25.38 ದಿನಗಳು
ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತಕ್ಕೆ ಅಕ್ಷ ಓರೆ	7.25 ಡಿಗ್ರಿ.
ಆಕಾಶ ಗಂಗೆ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಪರಿಭ್ರಮಣ ಮಾಡುವ ಕಾಲ	225 ಅಥವಾ 250 ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ( 22.5ಅಥವಾ 25ಕೋಟಿ ವರ್ಷ)
ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಸುತ್ತುವ ಕಕ್ಷಾ ವೇಗ	220 ಕಿ.ಮೀ./ಸೆ.
ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ಸಮತಲಕ್ಕೆ ಓರೆ	67.23 ಡಿಗ್ರಿ.
ಮೇಲ್ಮೈ ತಾಪಮಾನವು ಸರಾಸರಿ	5,778 ಕೆ.ಕೇಂದ್ರ (Corona): ≈ 5×106 (ಸರಾಸರಿ K 1–2×106)
ಮುಖ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು	9 :*ಬುಧ; * ಶುಕ್ರ; * ಭೂಮಿ; *ಮಂಗಳ; ; *ಗುರು; *ಶನಿ; *ಯುರೇನಸ್; *ನೆಪ್ಚೂನ್; *ಪ್ಲೇಟೊ.
ದ್ಯುತಿಗೋಳದ ಸಂಯೋಜನೆ (ಪ್ರಮಾಣದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ)	ಹೈಡ್ರೋಜನ್ 73,46% ;ಹೀಲಿಯಂ 24.85%;ಆಮ್ಲಜನಕ 0.77%;ಕಾರ್ಬನ್ 0.29%; ಐರನ್ 0.16%;ನಿಯಾನ್ 0.12%; ಸಾರಜನಕ 0.09%;ಸಿಲಿಕಾನ್ 0.07%; ಮೆಗ್ನೀಸಿಯಮ್ 0.05; ಸಲ್ಫರ್ 0.04%.

ಹೋಲಿಕೆ ಪಟ್ಟಿ

• ಸೂರ್ಯನಿಗೂ ಭೂಮಿಗೂ ಇರುವ ದೂರ 1 ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನದ ಘಟಕ -1(AU)=149597870700 ಮೀಟರ್ (ಸುಮಾರು 150 ಮಿಲಿಯನ್ ಕಿಲೋಮೀಟರ್, ಅಥವಾ 93 ದಶಲಕ್ಷ ಮೈಲಿ) ಎಂದಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಉಳಿದ ಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ಖಗೋಲಮಾನ ರೀತಿ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಆ ಅಂಕಗಳನ್ನು1(AU)= 150 ಮಿಲಿಯನ್ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ನಿಂದ ಗುಣಿಸಿದರೆ ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಆ ಗ್ರಹ ಇರುವ ದೂರ ಬರುವುದು; ಅದರಲ್ಲಿ 150 ಮಿಲಿಯನ್ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಕಳೆದರೆ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಅದರ ದೂರ ಬರುವುದು. ಸೂರ್ಯಮಂಡಲದ ಅಂಚು 94ಮಾನದಷ್ಟು ದೂರ ಇದೆ. ಅದು ಸೂರ್ಯನ ಪ್ರಭೆ ಅಂತರಿಕ್ಷದ ಪ್ರಭೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವ ಪರಿಧಿ. ಈ ಖಗೋಲ ಮೂಲ ಮಾನದಿಂದ ಇತರ ಗ್ರಹಗಳ ದೂರದ ಪ್ರಮಾಣ ಹೋಲಿಸಿ ತಿಳಿಯಬಹುದು. ಈಗ ಸೂರ್ಯಮಂಡಲದ ಆಚೆಯೂ ಕಾಯಗಳು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸುತ್ತುವುದು ಕಂಡಿದೆ. ಏರಿಸ್ (Eris) ದೀರ್ಘವೃತ್ತದಲ್ಲಿ 96.4 ಖ.ಮಾನದಲ್ಲಿದ್ದು,ಹತ್ತಿರದ ಕಕ್ಷೆಯ ದೂರ  67.8 (its semi-major axis).

• AU:astronomical unit =150 ಮಿಲಿಯನ್ ಕಿಲೋಮೀಟರ್.ಗುರುಗ್ರಹದ ದೂರ:5.2 X 150 ಮಿಲಿಯನ್ ಕಿಲೋಮೀಟರ್.(ಸೂರ್ಯನ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಗ್ರಹದ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ)

More information: ಬುಧ, ಶುಕ್ರ ...

ಅಂತರ್'ಗ್ರಹಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸೌರ ಮಾರುತ

Heliospheric-current-sheet-ಹೆಲಿಯೋಸ್ಪೆರಿಕ್ ಪ್ರವಾಹದ ಹಾಳೆ

• ಸೌರಮಂಡಲದ ಬಹುತೇಕ ಭಾಗ ಅಂತರ್‍ಗ್ರಹ ಮಾಧ್ಯಮ (the interplanetary medium) ಎಂಬ ನಿರ್ವಾತಕ್ಕೆ (ಶೂನ್ಯಕ್ಕೆ) ಹತ್ತಿರದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಸೂರ್ಯನು ಬೆಳಕಿನ ಜೊತೆಗೂಡಿ ವಿದ್ಯತ್ ಆವೇಶವುಳ್ಳ (ಚಾರ್ಜ್‍ಡ್) ಕಣಗಳನ್ನು (ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ) 'ಸೌರ ಮಾರುತ' ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಒಂದು ನಿರಂತರವಾದ ಕಣ-ಧಾರೆಯನ್ನು ಹೊರಸೂಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಣಗಳ ಈ ಪ್ರವಾಹ ಗಂಟೆಗೆ ಸರಿಸುಮಾರು 1.5 ದಶಲಕ್ಷ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ನಲ್ಲಿ ಹೊರಕ್ಕೆ ಹರಡುತ್ತದೆ. ಅಂತರ್’ಗ್ರಹ ಮಾಧ್ಯಮವು ಕನಿಷ್ಠ 100 ಖ.ಮಾ.(AU) ದೂರ ಹೊರ(ಔಟ್) ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ(ಹೆಲಿಯೋಸ್ಫಿಯರ್- (heliosphere). ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅತಿಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿನ ಸೌರ ಚಟುವಟಿಕೆ, ಸ್ಫೋಟಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಲಯದ ಪದಾರ್ಥದ ವಿಸರ್ಜನೆಗಳು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯತೆ ಮತ್ತು ಭೂಕಾಂತೀಯ ಬಿರುಗಾಳಿಗಳನ್ನು ಹೆಲಿಯೋಸ್ಫಿಯರ್ನಲ್ಲಿ ಉಂಟು ಮಾಡಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಹೆಲಿಯೋಸ್ಫಿಯರ್ನಲ್ಲಿ(ಒಳಗೆ) ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ರಚನೆ 'ಹೆಲಿಯೋಸ್ಪೆರಿಕ್ ಪ್ರವಾಹದ ಹಾಳೆ'; ಅದು ಅಂತರಗ್ರಹ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ ಅಯಸ್ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದ ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ರೂಪ.

• ಭೂಮಿಯ ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರವು, ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೌರ ಮಾರುತ ಧಾಳಿಯು ದೂರತಳ್ಳುವ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತಡೆದು, ತನ್ನ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಶುಕ್ರ ಹಾಗೂ ಮಂಗಳ ಗ್ರಹಗಳು ಈ ಬಗೆಯ ಆಯಸ್ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ, ಸೌರ ಮಾರುತ ಧಾಳಿಯಿಂದ ಅವುಗಳ ವಾತಾವರಣದ ರಕ್ಷಣೆಯಾಗದೆ, ಅವುಗಳ ವಾತಾವರಣವು ಸೌರ ಮಾರುತ ಧಾಳಿಯಿಂದ ಕ್ರಮೇಣ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಲ್ಪಡಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಮೇಲ್ಮೈ ಸ್ಫೋಟದ ಜ್ವಾಲೆ (ಕರೋನಲ್ ಮಾಸ್) ನಿಷ್ಕಾಸನವು ಮತ್ತು ಆ ಬಗೆಯ ಘಟನೆಗಳು ಸೂರ್ಯನ ಮೇಲ್ಮೈಯಿಂದ ಆಯಸ್ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನೂ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಕಡೆ ತಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆ ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರದ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ವಸ್ತುಗಳು ಪರಸ್ಪರ ವರ್ತಿಸಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಕಣಗಳನ್ನು ಮೇಲಿನ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ತಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅವು ಪರಸ್ಪರ ವರ್ತಿಸಿ ಕಾಂತೀಯ ಧ್ರುವಗಳ (magnetic poles) ಬಳಿ ಕಾಣಿಸುವಂತಹ ಅರೋರಾ (aurora)ವನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತವೆ.

ಒಳ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪರಿಚಯ

• ಒಳ ಸೌರವ್ಯೂಹವು ಘನರೂಪಿ ಗ್ರಹಗಳ ಮತ್ತು ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿ ಒಳಗೊಂಡ ಪ್ರದೇಶ (ಸೂರ್ಯನ ಒಳ ಪ್ರದೇಶವಲ್ಲ). ಅದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಿಲಿಕೇಟ್ ಮತ್ತು ಲೋಹಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಒಳ ಸೌರವ್ಯೂಹಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಕಾಯಗಳು ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹತ್ತಿರ ಇವೆ. ಈ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಲಯದ ತ್ರಿಜ್ಯ ದೂರ, ಗುರು ಮತ್ತು ಶನಿಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಗಳ ನಡುವಿನ ದೂರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಸೂರ್ಯನಿಂದ 5 ಖ.ಮಾ.(ಸುಮಾರು 70 ಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ.)ಗೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮಯಿದ್ದು, ಹಿಮ ರೇಖೆಗಿಂತ (ಹಿಮಗಟ್ಟುವ ಪ್ರದೇಶ) ಒಳಗೆ ಇದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಸಮೀಪ ಗ್ರಹಗಳೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು.

ಒಳ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಸಮೀಪ ಗ್ರಹಗಳು

(ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗ್ರಹಗಳು)

Telluric planets size comparison-(ಈ ಗ್ರಹಗಳು. ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ: (ಪ್ರಮಾಣಬದ್ಧ-ಗಾತ್ರ) ಭೂಮಿ, ಮಂಗಳ, ಶುಕ್ರ, ಮತ್ತು ಬುಧ.)

• ನಾಲ್ಕು ಭೂಸದೃಶ ಅಥವಾ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಹಗಳು ದಟ್ಟವಾದ, ಕಲ್ಲಿನ ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಕೆಲವಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಚಂದ್ರನಿಲ್ಲ ಅಥವಾ, ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಉಂಗುರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಮ್ಮ ಗಟ್ಟಿತನ ರೂಪಿಸುವ ಕಬ್ಬಿಣ ಮತ್ತು ನಿಕ್ಕಲ್ ಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಕಾಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿವೆ. ಅವು ಸುಸ್ಥಿರ ಲೋಹಗಳಾದ ಸಿಲಿಕೇಟ್ ಮತ್ತು ಖನಿಜಗಳ ಗಟ್ಟಿ ಮೇಲ್ಕವಚದಿಂದ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ನಾಲ್ಕು, ವ್ಯೂಹದ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಹಗಳಾದ ಶುಕ್ರ, ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಮಂಗಳ ಹವಾಮಾನ ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಗಣನೀಯ ವಾಯುಮಂಡಲವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಮೂರೂ, ಆಳ ಕಣಿವೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಪರ್ವತಗಳನ್ನು , ಅಪ್ಪಳಿತ ಕುಳಿಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿವೆ.

ಬುಧ

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ಬುಧ(ಗ್ರಹ)
• ಬುಧಗ್ರಹ ಸೂರ್ಯನಿಂದ 0.4 ಖ.ಮಾ.(6,00,00,000 ಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ)ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಸೂರ್ಯ ಅತಿಸಮೀಪದ ಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಚಿಕ್ಕ ಗ್ರಹ (0.055 ಭೂದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳು). ಬುಧ ಯಾವುದೇ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಉಲ್ಕೆಗಳ ಪರಿಣಾಮ ಕುಳಿಗಳು ಅದರ ಏಕಮಾತ್ರ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣ. ಬಹುಶಃ ಇತಿಹಾಸ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಸಂಕೋಚನದ ಒಂದು ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹಾಲೆಗಳು (ನೆರಿಗೆಗಳು ಅವಳೆಗಳು) ಎಂಬ ಸಾಲುಗಳಿವೆ. ಬುಧದ ವಾಯುಮಂಡಲದ ಮೇಲ್ಭಾಗವು, ಸೌರ ಮಾರುತ, ಅದರ ಮೇಲ್ಮೈಯನ್ನು ಬಡಿದು ಹಾರಿಸಿದ ಅತಿಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅದರ ವಾತಾವರಣ, ದೊಡ್ಡ ಕಬ್ಬಿಣದ ತಿರುಳು ಮತ್ತು ತೆಳುವಾದ ಮೇಲ್ಪದರ ಇವುಗಳನ್ನು, ಇನ್ನೂ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಅದರ ಹೊರ ಪದರಗಳು ಸೂರ್ಯನ ದೈತ್ಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದಾಗಿ ಕಳಚಿದೆ ಎಂದು ಕಲ್ಪನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅಥವಾ, ಇದು ಆರಂಭದ ಬಾಲ ಸೂರ್ಯನ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಮೇಲ್ಪದರ ಅಂಟಿದ್ದು, ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಾಶವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲಾಗಿದೆ ಎಂದೂ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಶುಕ್ರ

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ಶುಕ್ರ
• ಶುಕ್ರಗ್ರಹ ಸೂರ್ಯನಿಂದ 0.7 ಖ.ಮಾ.(105000000 ಕೋಟಿ ಕಿಮೀ.) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ-0.815 ಭೂದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳು. ಭೂಮಿಯಂತೆ ಒಂದು ಕಬ್ಬಿಣದ ತಳ ಮತ್ತು ಅದರಮೇಲೆ ಸಿಲಿಕೇಟ್ ಹೊದಿಕೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ವಾತಾವರಣವಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಆಂತರಿಕ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆ ಬಗೆಗೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಿದೆ. ಭೂಮಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಒಣ ನೆಲ ಮತ್ತು ವಾತಾವರಣ ವಿದೆ, ಮತ್ತು ವಾಯುಮಂಡಲ ಭೂಮಿಯ ತೊಂಬತ್ತು ಪಟ್ಟು ಸಾಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಶುಕ್ರ ಯಾವುದೇ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಇದು ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿನ ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲಗಳ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೊಂದಿರುವುದರ ಕಾರಣ ಮೇಲ್ಮೈ ತಾಪಮಾನ/ ಶಾಖ 400 ಸೆ. ಗ್ರೇ. (752 ಫ್ಯಾ.) ಇದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಶುಕ್ರನ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಪುರಾವೆಗಳು ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅದರ ವಾಯುಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣ, ಶೋಷಣೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಯಾವುದೇ ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅದರ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯ ಉತ್ಸರ್ಜನೆಯು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ವಾತಾವರಣದ ಪುನರ್ಭರ್ತಿ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಭೂಮಿ

ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ಭೂಮಿ

ಉತ್ತಾಯಣದ ಕಾಲ

• ಭೂಮಿಯು (ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಇರುವ ದೂರವನ್ನು 1 ಖಗೋಳ ಮಾನ ಎನ್ನುವರು = ಸೂರ್ಯನಿಂದ 15ಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ.(ಒಂದು ಖಗೋಲಮಾನ ದೂರ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ನಿಖರ ಸರಾಸರಿ ದೂರ 149,598,023 ಕಿಮೀ.(92,955,902 ಮೈಲಿ: ಭೂಮಿಯ ಉಪಸೌರ ಮತ್ತು ಅಪರವಿ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ 50 ಲಕ್ಷ ಕಿ.ಮೀ. ಇದು ಭೂಮಿ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸುತ್ತುವಾಗ ಹತ್ತಿರದ ಮತ್ತು ದೂರದ ಬಿಂದುಗಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸ. ಭೂಮಿಯ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು ಸುಮಾರು 5.98×10²⁴ ಕಿ.ಗ್ರಾಮ್.ಗಳಷ್ಟಿದೆ. ಪರಿಭ್ರಮಣ ಕಕ್ಷೆ ಅಂಡಾಕಾರವಾಗಿದೆ). ಸರಾಸರಿ ತ್ರಿಜ್ಯ 6,372.797 ಕಿ.ಮೀ. ಒಳ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ದೊಡ್ಡದು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂದ್ರತೆ (ದಟ್ಟಣೆ)ಯದು. ಪ್ರಸ್ತುತ ತಿಳಿದಂತೆ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯುಳ್ಳ ಮತ್ತು ಜೀವ ಜಾಲ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದೇ ಗ್ರಹ. ಭೂಮಿಯ ಜಲಗೋಳ ಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಶಿಲಾಪದರ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಏಕೈಕ ಗ್ರಹ. ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ 21% ಆಮ್ಲಜನಕ ಹೊಂದಿರುವ ವಾತಾವರಣವಿದ್ದು ಇತರ ಗ್ರಹಗಳ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.

• ಚಂದ್ರ:ಭೂಮಿಯು, 3,66,560 ಕಿ.ಮೀ.ಸರಾಸರಿ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ^೧, 7.342×10²² ಕೆ.ಜಿ.ತೂಕದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿಯೇ ದೊಡ್ಡ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹವಾದ ಚಂದ್ರನನ್ನು ಹೊಂದಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯುಳ್ಳ ಸೌರ ಗ್ರಹ; ಭೂಮಿಯ ತೂಕದಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು 81 ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪಾಲು ಇದೆ. Moon

• ಇದರ (ಭೂಮಿಯ) ವಯಸ್ಸು 454 ಕೋಟಿ ವರ್ಷ. ಸರಾಸರಿ ತ್ರಿಜ್ಯ 6371 ಕಿಮೀ. ಭೂಮಧ್ಯರೇಖೆಯಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಳತೆ 40,075. 017 ಕಿಮೀ. (24,901. 461 ಮೈಲಿ). ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸುತ್ತಲು 365. 256363004 ದಿನ ಬೇಕು. ಅದು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ 29.78 ಕಿಮೀ. / 18.50ಮೈಲಿ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತವುದು. ಭೂಮಿಯು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸುತ್ತುವ ವೇಗ ಗಂಟೆಗೆ 1,07,200ಕಿಮೀ./ 66,600 ಮೈಲಿ. ಭೂಮಿಯ ತೂಕ 5.97237X10²⁴ ಕೆಜಿ. ಭೂಮಿಯಿಂದ ಚಂದ್ರ 384,000ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಜೀವದ ಮೊದಲ ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಪುರಾವೆಗಳು,ಪಶ್ಚಿಮ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಬಂಡೆಗಳಲ್ಲಿ 4.1 ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷದ "ಜೈವಿಕ ಅವಶೇಷಗಳು" ಕಂಡು ಬಂದಿದೆ.

• ಭೂಮಿಯು ಸೂರ್ಯನನ್ನು 365.26 ಸೌರ ದಿನಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಾರಿ ಸುತ್ತಿ ಬರುವಾಗ ತನ್ನದೇ ಸ್ವಂತ ಅಕ್ಷದ 366,26 ಪಟ್ಟು ತಿರುಗುತ್ತದೆ/ಸುತ್ತುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಒಂದು ಸೌರ ವರ್ಷವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ನಾಕ್ಷತ್ರಿಕ ವರ್ಷವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಸುತ್ತುತ್ತಾ ಭೂಮಿಯು ತನ್ನ ಅಕ್ಷದ ಅದರ ಕಕ್ಷೀಯ ಸಮತಳಗಳ ಲಂಬಕ್ಕೆ 23.4 ಡಿಗ್ರಿ ಬಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಭೂಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ಇದು ಋತುಗಳ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿ ತನ್ನ ಅಕ್ಷದ ಮೇಲೆ ತಿರುಗುವ ಸಮಭಾಜಕದ ವೇಗ 1,674.4 ಕಿಮೀ/ಗಂಟೆಗೆ ಅಥವಾ 1,040.4 ಮೈಲಿ ಗಂಟೆಗೆ. (Earth) 

ಕುಜ

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ:ಕುಜ:ಮಂಗಳ
• ಕುಜ (ಸೂರ್ಯನಿಂದ 1.5 ಖ.ಮಾ.ದೂರದಲ್ಲಿದೆ=22. 5ಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ.) ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಶುಕ್ರ ಇವುಗಳಿಗಿಂತ (0.107 ಭೂದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳು) ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ. ಇದು ಭೂಮಿಗೆ ತೀರಾ ಹತ್ತಿರ ಬಂದಾಗ 5.76 ಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. 15 ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಹೀಗೆ ಭೂಮಿಯ ಹತ್ತಿರ ಬರುತ್ತದೆ. ದಿ 31-7-2018 ರಲ್ಲಿ ಬಂದಿತ್ತು. 
• ಇದರ ಮೇಲ್ಮೈ ಒತ್ತಡ ಸುಮಾರು ಭೂಮಿಯ 0.6% ರಷ್ಟು. ಇದು ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಹೊಂದಿದೆ; ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ 6.1 ಒಂದು ಮಿಲ್ಬಾರ್ಗಳ ನೆಲ ಒತ್ತಡ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಮೇಲ್ಮೈ, ಮ್ಯಾರಿನೆರಿಸ್ ಬಿರುಕು ಕಣಿವೆ ಮತ್ತು ಒಲಿಂಪಸ್ ಮಾನ್ಸ್ ಮುಂತಾದ ವಿಶಾಲ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಗಳು, ಇವುಗಳಿಂದ ದಟ್ಟವಾದ ರಕ್ತವರ್ಣ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಸುಮಾರು 20 ಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆ ನಡೆದಿತ್ತು ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣ ಅದರ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿರುವ ಕಬ್ಬಿಣದ ಆಕ್ಸೈಡ್'ನಿಂದ (ತುಕ್ಕು) ಬಂದಿದೆ. [77] ಕುಜ ಎರಡು ಸಣ್ಣ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಅವು ಡೈಮೋಸ್ ಮತ್ತು ಫೋಬೋಸ್. ಅವು ಕುಜನ ಗುರುತ್ವದ ಆಕರ್ಷಣೆಗೆ ಸೆರೆಸಿಕ್ಕ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳು ಎಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳ ಪಟ್ಟಿ

ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳ ಪಟ್ಟಿ

(ಕೋಡುಬಳೆ ಆಕಾರದ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿ ಕುಜ ಮತ್ತು ಗುರುಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಯ ನಡುವೆ ಇದೆ.

ಸೂರ್ಯ       ಗುರು ಟ್ರೋಜನ್ಗಳು       ಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಯ

ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿ       [ಹಿಲ್ಡಾ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳು       ಎನ್’ಇ’ಒ’(ಆಯ್ಕೆ (selection)

• ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಷುದ್ರ ಗ್ರಹ ದೊಡ್ಡದಾದ ಸೆರೆಸ್ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದವುಗಳು ಸಣ್ಣ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಕಾಯಗಳು ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗಟ್ಟಿ ಕಲ್ಲುಬಂಡೆ (ರಿಫ್ರ್ಯಾಕ್ಟರಿ ರಾಕ್) ಮತ್ತು ಹಿಮದ ಜೊತೆ, ಲೋಹದ/ ಖನಿಜಗಳಿಂದ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ಅವು ಕೆಲವು ಮೀಟರ್ ನಷ್ಟಿದ್ದರೆ, ಕೆಲವು ನೂರಾರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಗಾತ್ರ ಹೊಂದಿವೆ. ಒಂದು ಮೀಟರ್’ಗಿಂತ ಚಿಕ್ಕದಾದ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಲ್ಕೆಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವು ಕೆಲವು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಉಲ್ಕಾಭಗಳು (ಧಾನ್ಯ ಗಾತ್ರದವು), ವಿವಿಧ, ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗದ ಆಕೃತಿಯವು.

• ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿ ಸೂರ್ಯನಿಂದ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಮಂಗಳ ಮತ್ತು ಗುರು ನಡುವಿನ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ 2. 3 ಮತ್ತು 3. 3 ಖ.ಮಾ. ದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿದೆ. ಗುರುವಿನ ಗುರುತ್ವ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪದಿಂದ ಕಲೆತು ಒಂದಾಗಲು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ, ಎಂದು ಸೌರವ್ಯೂಹದ ರಚನೆಯ ಈ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಇದರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿ ವ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಮೇಲೆ ಸಾವಿರಾರು ವಸ್ತುಗಳ, ಬಹುಶಃ ಹತ್ತಾರು ಮಿಲಿಯನ್ ಕಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಷ್ಟಾದರೂ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿಯ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ, ಒಟ್ಟು ಭೂಮಿಯ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಿಂತ ಸಾವಿರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಇರುವುದು ಸಂಭಾವ್ಯವಲ್ಲ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿ ಬಹಳ ವಿರಳವಾದ ಸಂದಣಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಗಳು ಡಿಕ್ಕಿಯ ಘಟನೆ ಇಲ್ಲದೆ ಇದರ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತವೆ.

ಸೆರೆಸ್

ಸೆರೆಸ್’ನ ಚಿತ್ರ: ಈ ಫ್ರೇಮ್ ಅನುಕ್ರಮಗಳು ಒಂದು ಅನಿಮೇಷನ್ ಮೇ4,2015 ಟಿ ನಾಸಾದ ಡಾನ್'ನೌಕೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಿಂದ ತೆಗೆದಚಿತ್ರ

• ಸೆರೆಸ್’ನ (2.77 ಖ.ಮಾ=41.55ಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ. )ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ, ಇದನ್ನು ಒಂದು ಮೂಲಗ್ರಹವೆನ್ನಬಹುದು(protoplanet),ಈಗ ಅದನ್ನು ಕುಬ್ಜಗ್ರಹ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಇದು 1,000 ಕಿ.ಮೀ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ ವ್ಯಾಸದ, ಗೋಲಾಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಕಾಯ. ತನ್ನ ಗುರುತ್ವದಿಂದ ಒಳಗೆ ಎಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಕಷ್ಟು ದ್ರವ್ಯ ರಾಶಿಹೊಂದಿದೆ. ಸೆರೆಸ್’ನ್ನು 1801 ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. 'ಸೆರೆಸ್'(Ceres)ನ ಇದರ ವ್ಯಾಸವು 945 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (587 ಮೈಲಿ).ಇವುಗಳ ಗಾತ್ರ ೧೬ ರಿಂದ ೮೦೦ ಕಿ.ಮೀ.(೧ ರಿಂದ ೫೦೦ ಮೈಲಿಗಳು).ಇವು ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕಲು ೬೪೩ ರಿಂದ ೫,೦೦೦ ದಿನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು ಒಂದು ಗ್ರಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ 1850 ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಲೋಕನಗಳ ನಂತರ 2006 ರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳು ಕಂಡು ಬಂದದ್ದರಿಂದ ಗ್ರಹದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಬದಲಿಸಿ ಇದನ್ನು ವರ್ಗೀಕರಿಸಿ ಒಂದು ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹ ದ ಸಾಲಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು.

ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳ ಗುಂಪುಗಳು

(243 ida)ಗೆಲಿಲಿಯೋ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ, ಸುಮಾರು 14 ನಿಮಿಷಗಳ ಅದರ ಹತ್ತಿರ ಸಾರುವ ಮೊದಲು; ಆಗಸ್ಟ್ 28, 1993 ರಂದು, '243 ಇಡಾ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ':ಸುಮಾರು 10,500 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (6,500 ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿ.

• ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳನ್ನು, 'ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಗುಂಪುಗಳು' ಮತ್ತು 'ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಕುಟುಂಬಗಳು' ಎಂದು ಅವುಗಳ ಕಕ್ಷೀಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.ಒಂದು ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ-ಉಪಗ್ರಹಗಳು,ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯದು ದೊಡ್ಡ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪರಿಭ್ರಮಣೆ ಮಾಡುವ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳು. ಅವುಗಳನ್ನ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲು ಕಷ್ಟ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅವು ತಮ್ಮ ಜೊತೆಗಾರರಷ್ಟೇ ದೊಡ್ಡವಿರುವುವು. ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿಯು, ಉಪಗ್ರಹಗಳಂತಿಲ್ಲದ ಧೂಮಕೇತುಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ನೀರಿನ ಮೂಲವಾಗಿರಲೂ ಬಹುದು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ!.?

• 'ಗುರು-ಟ್ರೋಜನ್'ಗಳು (ಕೇಡುಗ-ಕ್ಷುದ್ರಗಳು) (ಗುರುಗ್ರಹದ ಐ4 ಅಥವಾ ಎಲ್ 5 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿವೆ. ಅವು ಈ ಕಕ್ಷೆಯು ಪ್ರಮುಖ ಗ್ರಹದ ಹಿಂಬಾಲಕರು. ಇವು ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣದ ಸ್ಥಿರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತವೆ. "ಟ್ರೋಜನ್" ಪದವನ್ನು ಯಾವುದೇ ಇತರ ಗ್ರಹಗಳ ಅಥವಾ ಉಪಗ್ರಹ ಸೂಚಿಸುವ ಭಾಷಾ ಪ್ರಯೋಗಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಸಣ್ಣ ಕಾಯಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಬೇರೆಕಡೆಯೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಲ್ಡಾ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳು 2:3 ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ(?->) ಗುರುವಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿವೆ. ಅಂದರೆ, ಗುರುಗ್ರಹದ ಪ್ರತಿ ಎರಡು ಪರಿಭ್ರಮಣಕ್ಕೆ, ಅವುಗಳು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಮೂರು ಬಾರಿ ಸುತ್ತುವುವು. ಒಳ ಸೌರವ್ಯೂಹವೂ ಸಹ ಭೂಮಿಯ-ಸಮೀಪ್ಯದ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅವು ಬಹಳಷ್ಟು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಅಡ್ಡ-ದಾಟಿ ಸಾಗುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಭೂಮಿಗೆ ದಿಟವಾಗಿಯೂ ಸಂಭಾವ್ಯ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಕಾಯಗಳು.

ಹೊರ ಸೌರವ್ಯೂಹ

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನಗಳು: ಹೊರ ಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು

Gas Giants & The Sun in 1,000 km: ಸೂರ್ಯನ ಓಳಗೆ ಕೂರಿಸಿದಾಗ-ಪ್ರಮಾಣ: ಗುರು, ಶನಿ ಮತ್ತು ಯುರೇನಸ್, ನೆಪ್ಚ್ಯೂನ್, (ಅಂದಾಜು ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಗಾತ್ರದ ಜೊತೆ ಸಂಯೋಜನೆ

• ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಹೊರ ಪ್ರದೇಶ ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ದೊಡ್ಡ ಉಪಗ್ರಹಗಳ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಮತ್ತು ಅನಾಮಿಕ ಕಾಯಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪರಿಭ್ರಮಿಸುತ್ತವೆ. ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ದೂರ ಇರುವ ಕಾರಣ, ಹೊರ ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ ಘನ ವಸ್ತುಗಳು ಅಂತಹ ಕಡಿಮೆ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಘನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ಅವಕಾಶವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಒಳ ಸೌರವ್ಯೂಹಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ನೀರು, ಅಮೋನಿಯ ಮತ್ತು ಮೀಥೇನ್ ಅಂಶವನ್ನು, ಅಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

• ನಾಲ್ಕು ಹೊರ ಗ್ರಹಗಳು, ಅಥವಾ ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು (ಅಥವಾ ಜೋವಿಯನ್ ಗ್ರಹಗಳು ), ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸುತ್ತವ ಒಟ್ಟು ಕಾಯಗಳ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯ 99% ಭಾಗವಿದೆ. ಗುರು ಮತ್ತು ಶನಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಭೂಮಿಯ ತೂಕದ 400ರಷ್ಟಿದೆ. ಅವು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಅಗಾಧ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಜಲಜನಕದ ಮತ್ತು ಹೀಲಿಯಂನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ; ಯುರೇನಸ್ ಮತ್ತು ನೆಪ್ಚೂನ್ ಅವುಗಳಿಗಿಂತ ಭಾರಿಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ್ಲ ಕಡಿಮೆ (<20 ಭೂದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳು ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಭೂಮಿಯ 20ರಷ್ಟು) ಮತ್ತು ಅವರ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಂಜಿನಿಂದ ಕೂಡಿವೆ. ಈ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ, ಕೆಲವು ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ, "ಹಿಮ ದೈತ್ಯ" ವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.. ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳು, ಉಂಗುರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಶನಿಯ ಉಂಗುರಗಳು ಮಾತ್ರ ಸುಲಭವಾಗಿ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಕಾಣುವುದು. ಉಳಿದವುಗಳದ್ದು ಇಲ್ಲಿಂದ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಭೂಮಿಯ ಕಕ್ಷೆಯ ಹೊರಗಿನ ಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ‘ಉನ್ನತ ಹೊರ ಗ್ರಹಗಳು’ ಎಂಬ ಪದ ಉಪಯೋಗಿಸುವರು. ಹೀಗಾಗಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಕುಜನೂ ಮತ್ತು ಇತರ ಹೊರ ಗ್ರಹಗಳು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಗುರು

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ಗುರು
• ಗುರು 5.2 ಖ.ಮಾ.ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಭೂಮಿಯ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯ 318 ರಷ್ಟು ಮತ್ತು ಇತರ ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರಹಗಳ ಒಟ್ಟು ತೂಕದ 2.5 ರಷ್ಟು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜಲಜನಕ ಮತ್ತು ಹೀಲಿಯಂನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಗುರುಗ್ರಹದ ಅರೆ ಕಾಯಂ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥ ಆಂತರಿಕ ಶಾಖ, ಮೋಡಗಳ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಕೆಂಪು ಚುಕ್ಕೆ, ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಗುರು 67 ಗೊತ್ತಿರುವ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೊಡ್ಡ ನಾಲ್ಕು, ಗೆನ್ನಿಮೆಡೆ ಕ್ಯಾಲ್ಲಿಸ್ಟೊ ಐಓ, ಮತ್ತು ಯುರೋಪಾ, ಇವು ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಕಾಯಿಸುವಿಕೆಯು, ಘನರೂಪಿ ಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ಸಮಾನ ರೂಪ ತೋರುತ್ತಿವೆ. ಗೆನ್ನಿಮೆಡೆ ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಉಪಗ್ರಹ, ಬುಧ ನಿಗಿಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ.

ಶನಿ

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ಶನಿ (ಗ್ರಹ)
• ಶನಿ ಭೂಮಿಯಿಂದ 9.5 ಖ.ಮಾ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ, ಅದರ ವಿಶಿಷ್ಟ ವ್ಯಾಪಕ ಉಂಗುರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅದರ ವಾತಾವರಣದ ಸಂಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಕಾಂತ ವಲಯ ಇವು ಗುರುಗ್ರಹದ, ಹಲವಾರು ಸಾಮ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಶನಿಯು ಗುರುಗ್ರಹದ 60% ರಷ್ಟು ಪರಿಮಾಣ (ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ) ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಭೂಮಿಯ ತೂಕದ 95 ರಷ್ಟು, ಬೃಹತ್ ಕಾಯ. ಶನಿ ನೀರಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಸಾಂದ್ರದ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಏಕಮಾತ್ರ ಗ್ರಹ. ಶನಿಯ ಉಂಗುರಗಳು ಸಣ್ಣ ಹಿಮ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಕಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಶನಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಿಮದಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಿರುವ 62 (ದೃಢಪಡಿಸಿದ) ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು, ಟೈಟಾನ್ ಹಾಗೂ ಎನ್ಸೀಲಾಡಸ್. ಇವು ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಟೈಟಾನ್, ಸೌರಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಚಂದ್ರ. ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ವಾತಾವರಣವಿರುವ ಏಕೈಕ ಉಪಗ್ರಹ. ಇದು ಬುಧನಿಗಿಂತಲೂ ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುವ ಉಪಗ್ರಹವಾಗಿದೆ.

ಯುರೇನಸ್

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ಯುರೇನಸ್
• ಯುರೇನಸ್ ಭೂಮಿಯಿಂದ 19.2 ಖ.ಮಾ (288 ಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ.).ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹೊರ ಗ್ರಹಗಳ ಸಮೂಹಗಳಲ್ಲಿ ಹಗುರವಾದ ಇದು ಭೂಮಿಯ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯ 14 ರಷ್ಟಿದೆ. ಯುರೇನಸ್‌ನ ಒಂದು ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ಅದರ ೯೮ ಡಿಗ್ರಿಗಳ ಅಕ್ಷೀಯ ಓರೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಯುರೇನಸ್‌ನ ಕಕ್ಷೆಯ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅದರ ಒಂದು ಧ್ರುವವು ಸೂರ್ಯನತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡಿ, ಇನ್ನೊಂದು ಧ್ರುವವು ಕತ್ತಲಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಕಕ್ಷೆಯ ಎದುರು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಧ್ರುವಗಳ ಸ್ಥಿತಿಗಳು ತಿರುಗುಮುರುಗಾಗುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ ಪ್ರತಿ ಧ್ರುವವು ೪೨-ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ೪೨-ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಎರಡು ವೈಪರೀತ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಸಮಭಾಜಕದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯೋದಯ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯಾಸ್ತಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಇದು ಇತರ ದೈತ್ಯ ಗ್ರಹಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತಂಪಾಗಿರುವ ತಿರುಳು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆ ಶಾಖ ಹೊರಸೂಸುತ್ತದೆ. ಯುರೇನಸ್ 27 ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಉಪಗ್ರಹಗಳು ಟೈಟೇನಿಯ, ಓಬೆರಾನ್, ಅಂಬ್ರಿಯಲ್', ಏರಿಯಲ್, ಮತ್ತು ಮಿರಾಂಡಾ ಎಂಬವು.

ನೆಪ್ಚೂನ್

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ನೆಪ್ಚೂನ್
• ನೆಪ್ಚೂನ್ ಭೂಮಿಯಿಂದ 30.1 ಖ.ಮಾ.ದೂರದಲ್ಲಿದೆ (ಸುಮಾರು 451 ಕೋಟಿ ಮೈಲಿದೂರ)), ಯುರೇನಸ್’ಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಚಿಕ್ಕದಾದರೂ ಸುಮಾರು 17 ಭೂಮಿಗಳಿಗೆ ಸರಿಸಮವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಂದ್ರತೆ ಹೊಂದಿದ್ದು ಆಂತರಿಕ ಶಾಖವನ್ನು ಹೊಂದಿ, ಹೆಚ್ಚು ಶಾಖವನ್ನು ಹೊರಸೂಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅದು ಗುರು ಅಥವಾ ಶನಿಯಷ್ಟು ಅಲ್ಲ.ನೆಪ್ಚೂನ್ ಈಗ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ 14 ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೊಡ್ಡದು ಟ್ರೈಟಾನ್’ ದ್ರವ-ಸಾರಜನಕದ, ಬಿಸಿನೀರಿನ ಬುಗ್ಗೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ; ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಟ್ರೈಟಾನ್’ ವಕ್ರಗತಿಯ ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು (ಅಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ) ಹೊಂದಿದ ದೊಡ್ಡ ಉಪಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. ನೆಪ್ಚೂನ್ ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಜೊತೆಗೂಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇವನ್ನು ನೆಪ್ಚೂನ್ನ ಟ್ರೋಜನ್ಗಳು (ಕೇಡಿಗ-ಕಾಯಗಳು) ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಪುಟಾಣಿ ಗ್ರಹಗಳು

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ಸೆಂಟಾರ್ (ಸಣ್ಣ ಗ್ರಹ)
• ಪುಟಾಣಿ ಗ್ರಹಗಳು ಹಿಮಾವೃತ ಉಲ್ಕೆ (ಕಾಮೆಟ್) ತರಹದ ಕಾಯಗಳು. ಅವರ ಕಕ್ಷೆಗಳು ಗುರುಗ್ರಹದ ಅಕ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ದೊಡ್ಡದು; ಅರೆ-ಪ್ರಧಾನ ಅಕ್ಷಗಳನ್ನು (5.5 ಖ.ಮಾ.ದೂರದಲ್ಲಿವೆ) ಮತ್ತು ನೆಪ್ಚೂನ್' (30 ಖ.ಮಾ.) ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯದು. ಗೊತ್ತಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಸೆಂಟಾರ್ (ಪುಟಾಣಿ ಗ್ರಹ), 10199-ಚಾರಿಕ್ಲೊ ಸುಮಾರು 250 ಕಿ.ಮೀ ವ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮೊದಲ ಪತ್ತೆಯಾದ ಸೆಂಟಾರ್, 2060-ಕಿರಾನ್, ಸೂರ್ಯನ ಬಳಿ ಬಂದಾಗ ಇದು ಒಂದು ಕೋಮಾ ಹೊಂದಿದ ಧೂಮಕೇತುಗಳ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಕಾಣಿಸಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಕಾಮೆಟ್ (95P) ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ .

ಧೂಮಕೇತುಗಳು

ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ : ಧೂಮಕೇತು

[Hale–Bopp] ಹೇಲ್-ಬೋಪ್ ಧೂಮಕೇತು-1997 ರಲ್ಲಿ

• ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಸಣ್ಣ ಕಾಯಗಳ ಸಮೂಹ. ಅವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕೆಲವೇ ಕಿಲೋಮೀಟರ್’ವ್ಯಾಪ್ತಿಯುಳ್ಳವು; ಇವು ಬಹಳಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿ ಹಿಮದ ಕಾಯಗಳಿಂದ ರಚಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅವು ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ಹೆಚ್ಚು ಬದಲಾಗುವ. ಕಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅವುಗಳ ಕಕ್ಷೆ ಆಂತರಿಕ ಗ್ರಹಗಳ ಸಮೀಪದ ವರೆಗೂ ಇರುತ್ತವೆ; ಮತ್ತು ಋಣಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪ್ಲುಟೊ ಕಕ್ಷೆಯ ಆಚೆಯೂ ವಿಸ್ರರಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಧೂಮಕೇತು ಒಳ ಸೌರವ್ಯೂಹಕ್ಕೆ ಬಂದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇದರ ಸಾಮೀಪ್ಯ ಅದರ ಹಿಮಕಾಯವನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೋಳಿಸುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಹಿಮಾವೃತ ಮೇಲ್ಮೈ ಅಯಾನೀಕೃತವಾಗುವುದು. ಸೂರ್ಯನ ಸಾಮೀಪ್ಯ ಅದಕ್ಕೆ ಬಾಲ (ಕೋಮಾ) ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಅನಿಲ ಮತ್ತು ಧೂಳಿನ ಒಂದು ಉದ್ದನೆಯ ಬಾಲವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬರಿಗಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

• ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಎರಡು ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಪರಿಭ್ರಮಣದ ಕಕ್ಷೆಗಳು ಹೊಂದಿವೆ. ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಧೂಮಕೇತುಗಳು 1000 ವರ್ಷಗಳ ದೀರ್ಘ ಅವಧಿಯ ಕಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯ ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಹಲ್ಲಿ ಜನಿಸುವುವೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಥಾಟ್, ಹೇಲ್-ಬೋಪ್ ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಊರ್ಟ್ ಮೋಡದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿರಬೇಕೆಂದು ಊಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅನೇಕ ಧೂಮಕೇತು(ಕಾಮೆಟ್) ಗುಂಪುಗಳು, ಒಂದು ಮೂಲದ ದೊಡ್ಡ ಧೂಮಕೇತುವಿನ ವಿಘಟನೆಯಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡವು. ಕೆಲವು ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಅತಿ ದೀರ್ಘ ಕಕ್ಷೆಗಳವು, ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಹೊರಗೆ ಜನಿಸಿದವು. ಆದರೆ ಅವುಗಳ ನಿಖರ ಕಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ.. ಹಳೆಯ ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಅವುಗಳ ವಸ್ತು-ಕಾಯಗಳನ್ನು ಸೌರ ತಾಪಮಾನದಿಂದ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಕೊನೆಗೆ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತವೆ.

ನೆಪ್ಚೂನ್-ಅತೀತ ಪ್ರದೇಶ

ಸೌರಮಂಡಲದ ಅತೀತ ಪ್ರದೇಶ

• ನೆಪ್ಚೂನ್ ನಂತರದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ "ನೆಪ್ಚೂನ್-ಅತೀತ ಪ್ರದೇಶ" ವಿದೆ. ಅದು ಕೋಡುಬಳೆ ಆಕಾರದ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯ ಪ್ರದೇಶ. ಅಲ್ಲಿ ಪ್ಲುಟೊ ಮತ್ತು ಇತರ ಡ್ವಾರ್ಫ್ ಗ್ರಹಗಳು ಜೊತೆಗೆ ಅದಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡ ಅವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಆಕಾಶಕಾಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಇದೆ. ಅದು ಸೂರ್ಯನ ಅಕ್ಷದ ತಲಕ್ಕೆ ಬಾಗಿಕೊಂಡಿದೆ. ಆ ಪಟ್ಟಿ ಸೌರಮಂಡಲದ ಮತ್ತು ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಚಾಚಿ ಹೊರಕ್ಕೂಹೋಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶ ಇನ್ನೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಸಂಶೋಧನೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ಇದು ಅನೇಕ ಚಿಕ್ಕ ಚಿಕ್ಕ ಜಗತ್ತನೇ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ತೊರುವುದು. ಸಾವಿರಾರು ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕ ಕಾಯಗಳು ಇಲ್ಲಿಇರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
• ಇಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕಾಯ ಭೂಮಿಯ ಐದನೇ ಒಂದು ಭಾಗದಷ್ಟಿದೆ. ಮತ್ತು ಚಂದ್ರನ ತೂಕಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲು ಮತ್ತು ಹಿಮದ ಚೂರುಗಳು ತುಂಬಿವೆ ಮತ್ತು ಈ ಸೌರಮಂಡಲದ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸೌರಮಂಡಲದ "ಮೂರನೆಯ ವಲಯ” ವೆಂದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕರೆಯುವರು.

ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ:ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ

Known objects in the Kuiper belt

Sun       Jupiter trojans       Giant planets

Kuiper belt       Scattered disc       Neptune trojans

• ಕೈಪರ್ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ವರ್ತುಲ; ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಹಿಮದಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಸೂರ್ಯನಿಂದ 30 ಮತ್ತು 50 ಖ.ಮಾ. ನಡುವೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಇದು ಡಜನ್’ನಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಸಣ್ಣ ಕಾಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ದೊಡ್ಡ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ ವಸ್ತುಗಳು ಈ ಬಗೆಯವು:- ಕ್ವಾವಾರ್ ವರುಣ, ಮತ್ತು ಓರಕಸ್. ಇವು ಹಲವು ಮತ್ತಷ್ಟು ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹಗಳೆಂದು ಆಧಾರ ಸಿಕ್ಕಿದರೆ ಸಾಬೀತು ಮಾಡಬಹುದು. ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯ ಒಟ್ಟು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು ಭೂಮಿಯ ಹತ್ತನೇ ಅಥವಾ ನೂರನೇ ಒಂದು ಅಂಶ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು 50 ಕಿಮೀ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಸದವು. 100,000 ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ ವಸ್ತುಗಳು ಇರಬಹುದು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ ವಸ್ತುಗಳು ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಅನೇಕ ಪಟ್ಟಿ ವಸ್ತುಗಳು ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತದ ಮೇಲ್ಮೈಯ ಹೊರಗೆ ಕಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

• ಕೈಪರ್ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ "ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ" ಬೆಲ್ಟ್ ಮತ್ತು "ಅನುರಣನ" ("classical" belt and the resonances) ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು. ಅನುರಣನಗಳು ನೆಪ್ಚೂನ್ ಕಕೆಗ್ಷೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿವೆ. (ಉದಾ ನೆಪ್ಚೂನ್ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಾರಿಸುತ್ತಿದರೆ, ಇವು ಪ್ರತಿ ಮೂರು ಅಥವಾ ಪ್ರತಿ ಒಂದು ಬಾರಿಗೆ ಎರಡು ಸುತ್ತು.). ಮೊದಲ ಅನುರಣನ ನೆಪ್ಚೂನ್ನ ಕಕ್ಷೆಯ ಒಳಗೆ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಬೆಲ್ಟ್ ನೆಪ್ಚೂನ್’ನ ಯಾವುದೇ ಅನುರಣನ ಹೊಂದಿರುವ ವಸ್ತುಗಳಂತೆ ನೆಪ್ಚೂನ್’ನ ಕಕ್ಷೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ದೂರ ಸುಮಾರಾಗಿ 39.4 ಖ.ಮಾ. 47.7 ಖ.ಮಾ. ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. 1992ರಲ್ಲಿ ಇವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ನಂತರ, ಇವನ್ನು. -ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ ಸದಸ್ಯರು -ಕ್ಯೂಬಿವಾನೊಗಳು ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವು ಆದಿಸ್ವರೂಪದ, ಕಡಿಮೆ ವಿಕೇಂದ್ರೀಯತೆಯ ಕಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಸುತ್ತುತ್ತಿವೆ. 

ಪ್ಲುಟೊ ಮತ್ತು ಕಾಲದೂತ

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನಗಳು:ಪ್ಲುಟೊ ಮತ್ತು ಕಾಲದೂತ(ಚಂದ್ರ)
• ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹ ಪ್ಲುಟೊ, ಭೂಮಿಯಿಂದ 39 ಖ.ಮಾ. ಸರಾಸರಿ: ಸುಮಾರು 58 ಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಅದು ಕೈಪರ್'ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಆಕಾಶಕಾಯ. ಇದನ್ನು 1930 ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಇದು ಒಂಬತ್ತನೇ ಗ್ರಹ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು; ಈ ಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಗ್ರಹವೆಂಬ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು 2006 ರಲ್ಲಿ ಕೊಡಲಾಯಿತು. ಪ್ಲುಟೊದ ವಿಲಕ್ಷಣ ಕಕ್ಷೆಯು ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತದ ಸಮತಳಕ್ಕೆ 17 ಡಿಗ್ರಿಯಷ್ಟು ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ; ಮತ್ತು ಉಪಸೌರ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನಿಂದ 29.7 ಖ.ಮಾ. ಹಿಡಿದು ಅಪರವಿನಲ್ಲಿ 49.5 ಖ.ಮಾ.ದೂರವಿದೆ (ಅಂಡಾಕಾರದ/ಧೀರ್ಘವೃತ್ತ ಕಕ್ಷೆಯ ಹತ್ತಿರದ ಮತ್ತು ದೂರದ ಬಿಂದುಗಳು). (ಸೂರ್ಯನ ಹತ್ತಿರದ ಬಿಂದು ನೆಪ್ಚೂನ್ನ ಕಕ್ಷೆಯ ಒಳಗೆ ಇದೆ). ಪ್ಲುಟೊದ ಪ್ರತಿ ಮೂರು ಸೂರ್ಯ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಗೆ ನೆಪ್ಚೂನ್' ಎರಡು ಬಾರಿ ಪರಿಭ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ, (ನೆಪ್ಚೂನ್’ನ 2 ಅನುರಣನಕ್ಕೆ ಪ್ಲೂಟೋದ 3) ಅವುಗಳ ಕಕ್ಷೆಗಳನ್ನು (ಅನುರಣನ) ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯ ಈ ಸಣ್ಣಕಾಯಗಳನ್ನು ಪ್ಲುಟೀನೊಗಳು (plutinos) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

• ಕಾಲದೂತ {Charon (moon)}ನೆಂಬ ಪ್ಲುಟೊನ ದೊಡ್ಡ ಉಪಗ್ರಹ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಪ್ಲುಟೊನ ಜೊತೆ ಹೊರಗಿನ ಗುರುತ್ವ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಪರಿಭ್ರಮಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ಲುಟೊ ಒಂದು ಬೈನರಿ (ದ್ವಂದ್ವ)ಗ್ರಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. (ಅಂದರೆ ಅವು "ಪರಸ್ಪರ ಪರಿಭ್ರಮಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ). ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ, ನಾಲ್ಕು ಸಣ್ಣ ಉಪಗ್ರಹಗಳು- ಸ್ಟಿಕ್ಸ್, ನಿಕ್ಸ್, ಕರ್ಬರೋಸ್, ಮತ್ತು ಹೈಡ್ರಾ,ಆ ಕಕ್ಷೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗೆ ಪರಿಭ್ರಮಿಸುತ್ತವೆ

ಮಕೆಮಕೆ ಮತ್ತು ಹಾವುಮಿಯ

ಭೂಮಿಯ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಕೆ: ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ನೆಪ್ಚೂನ್-ಆಚೆಯ(TNOs): ಪ್ಲುಟೊ ಮತ್ತು ಪ್ಲೂಟೊನ ಚಂದ್ರ, ಎರಿಸ್-ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ,, ಮಕೆಮಕೆ (Makemake),ಹಾವುಮಿಯ(Haumea), ಪ್ರಸ್ತುತದ 90377 ಸೆಡ್ನಾ(Sedna),2007/50000 ಕ್ವಾವಾರ್ ಮತ್ತು 90482 ಓರ್ಕಸ್'(Orcus).

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನಗಳು: :ಮಕೆ ಮಕೆ ಮತ್ತು ಹಾವುಮಿಯ
• ಮಕೆಮಕೆ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಸರಾಸರಿ 45.79 ಖ.ಮಾ.ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಪ್ಲೂಟೋಗಿಂತ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ. ಆದರೂ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ವಸ್ತು (ಅಂದರೆ, ನೆಪ್ಚೂನ್‍ನ ಅನುರಣನ(ಕಕ್ಷೆಗೆ ಹೊಂದಿಲ್ಲದ) ಒಂದು ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯ ವಸ್ತು) ಆಗಿದೆ. ಮಕೆಮಕೆಯು ಪ್ಲುಟೊ ನಂತರ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ವಸ್ತು.. 2008 ರಲ್ಲಿ ಇದು ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹವೆಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಪ್ಲುಟೊನ ಕಕ್ಷೆಗಿಂತ ಓರೆಯಾಗಿದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಸಮತಲಕ್ಕೆ ಅದು 29 ಡಿಗ್ರಿ ಓರೆಯಾಗಿದೆ.

• ಹಾವುಮಿಯ ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಸರಾಸರಿ 43.13 ಖ.ಮಾ.ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಮಕೆಮಕೆಯಂತೆಯೇ ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನೆಪ್ಚೂನ್’’ಗೆ 7:12 ಕಕ್ಷೆಯ ಅನುರಣನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಮಕೆಮಕೆಯನ್ನು ಹೋಲುವ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಭ್ರಮಿಸುವುದು. ಇದು ಮಕೆಮಕೆಯದೇ ಗಾತ್ರದ್ದು ಮತ್ತು ಎರಡು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಒಂದು ಕ್ಷಿಪ್ರ, 3.9 ಗಂಟೆಯ ಸರದಿಯಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವುದು. ಅದು ಚಪ್ಪಟೆ ಮತ್ತು ಉದ್ದನೆಯ ಆಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ 2008 ರಲ್ಲಿ ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹವೆಂದು ಹೆಸರಿಡಲಾಯಿತು.  

• ಚದುರಿದ ತಟ್ಟೆಕೈಪರ್' ಪಟ್ಟಿಯ ಆಚೆ ಅಂದರೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೊರಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿರುವ ಹರಡಿದ/ಚದುರಿದ ಸಣ್ಣ ಕಾಯಗಳ ತಟ್ಟೆ, ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಮೂಲವೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.ನೆಪ್ಚೂನ್'ನಿಂದ ತಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ/ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡ ಸಣ್ಣ ಆಕಾಶಕಾಯಗಳು.

ಎರಿಸ್

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ಎರಿಸ್ (ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹ)
• ಎರಿಸ್ ಭೂಮಿಯಿಂದ . ಸರಾಸರಿ 68 ಖ.ಮಾ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. (ಪ್ಲುಟೊ, ಭೂಮಿಯಿಂದ 39 ಖ.ಮಾ. ಸರಾಸರಿ: ಧೀರ್ಘ-ಸುಮಾರು 58ಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ) ಚದುರಿದ ತಟ್ಟಯಲ್ಲಿರವ (ಡಿಸ್ಕ್) ಪರಿಚಿತ ದೊಡ್ಡ ವಸ್ತು, ಮತ್ತು ಪ್ಲುಟೊಗಿಂತ ಸುಮಾರು 25% ಭಾರಿ ಹೆಚ್ಚು (ಸಾಂದ್ರ) ತೂಕವುಳ್ಳದ್ದು, ಅದೇ ವ್ಯಾಸವುಳ್ಳದ್ದು. ಏಕೆಂದರೆ, ಗ್ರಹದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಂದು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಗ್ರಹವೆನ್ನಲು ಯಾವ ನಿಯಮ ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು, ತಿಳಿಯಲು. ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹಗಳ ಪೈಕಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ತೂಕವುಳ್ಳದ್ದು. ಇದು ಡೈಸ್ನೊಮಿಯ ಎಂಬ ಒಂದು ಚಂದ್ರನನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ಲುಟೊದಂತೆ ಅದು ವಿಲಕ್ಷಣ ಕಕ್ಷೆಯದು. 38.2 ಖ.ಮಾ ದೂರದ್ದು.. (ಸರಿಸುಮಾರು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಪ್ಲುಟೊನ ದೂರ). ಅದರ ಅಪರವಿ, 97,6 ಖ.ಮಾ ಮತ್ತು ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತದ ಸಮತಳಕ್ಕೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಬಾಗಿದ ಕಕ್ಷೆಹೊಂದಿದೆ.
• Eros-ಇರಾಸ್-ಆಸ್ಟಿರಾಯಿಡ್ಸ್

ಅತ್ಯಂತ ದೂರದ ಪ್ರದೇಶಗಳು

*ಸೌರವ್ಯೂಹದ ವಿಸ್ತರಣೆ: *ಒಳ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ರಚನೆ:ಮತ್ತು ಗುರುಗ್ರಹ: *ಹೊರ ಸೌರವ್ಯೂಹ : ಪ್ಲುಟೊ : *ಸೆಡ್ನಾದ ಕಕ್ಷೆ :(ಬೇರ್ಪಡಿಸಿದೆ)): *ಊರ್ಟ್'ಮೋಡದ ಓಳಪ್ರದೇಶ.

• ಒಂದು ಹಂತದ ನಂತರ ಸೌರವ್ಯೂಹ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಂತರತಾರಾ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ, ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗಿಲ್ಲ. ಅದರ (ಸೌರವ್ಯೂಹ) ಹೊರ ಗಡಿ ಎರಡು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶಕ್ತಿಗಳಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ; ಸೌರ ಮಾರುತ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಗುರುತ್ವ. ಸೌರ ಮಾರುತದ ಪ್ರಭಾವದ ಮಿತಿಯು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಸುಮಾರು ಪ್ಲೂಟೊನ ದೂರದ ನಾಲ್ಕು ಪಟ್ಟು.

• ಈ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಅಂಚಿನ, ಹೆಲಿಯೊ-ತಿಷ್ಟತೆ (the heliopause) ಹೊರಗಿನ ಗಡಿಯ, ಅಂತರತಾರಾ ಮಾಧ್ಯಮದ ಆರಂಭವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.ಸೂರ್ಯನ ಉನ್ನತ (ಹಿಲ್)ಗೋಳ, ಅದರ ಗುರುತ್ವ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು, ಸಾವಿರ ಪಟ್ಟು ದೂರ ವಿಸ್ತರಿಸುವುದೆಂದು ಮತ್ತು ಊರ್ಟ್ ಮೋಡವನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮತ್ತು ಚಿಂತನೆ ಇದೆ.

• ಹೆಲಿಯೋಸ್ಫಿಯರ್'ನಲ್ಲಿನ, ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಅಂಚಿನ ಹೊರಗಿನ ಗಡಿ; ಸೌರ ಮಾರುತ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವ ಪ್ರದೇಶ. ಇದು ಅಂತರತಾರಾ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಪ್ರಾರಂಭ ಬಿಂದು. ವಾಯೇಜರ್ 1 ಮತ್ತು ವಾಯೇಜರ್ 2, ಇಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮ ಆಘಾತ ಪಡೆದಿದ್ದು, ನಂತರ ಹೆಲಿಯೋಶೀತ್' ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಅವು ಸೂರ್ಯನಿಂದ 94 ಮತ್ತು 84 ಖ.ಮಾ.ದೂರದಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಆಘಾತ ಪಡೆದಿದ್ದು. ವಾಯೇಜರ್ 1 ಆಗಸ್ಟ್ 2012 ರಲ್ಲಿ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಅಂಚನ್ನು ದಾಟಿತು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.

• ಹೆಲಿಯೋಸ್ಫಿಯರ್’ ಹೇಗೆ ಸೌರಮಂಡಲದ ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ತಡೆದು ಅವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದೆಂದು ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗಿಲ್ಲ. ಒಂದು ನಾಸಾ ಅನುದಾನಿತ ತಂಡವು ಹೆಲಿಯೋಸ್ಫಿಯರ್ನಲ್ಲಿ ಇದರ ಪತ್ತೆಗಾಗಿ ಒಂದು "ವಿಷನ್ ಮಿಷನ್" ಕಳುಹಿಸುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ. 

ಊರ್ಟ್ ಮೋಡ

• ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನ: ಊರ್ಟ್ ಮೋಡ
• ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಕಲ್ಪನೆಯ ಊರ್ಟ್ ಮೋಡ ಗಣಿತಸೂತ್ರದೊತೆ, ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಹೊರ ಮೋಡ ಮತ್ತು ಒಂದು ಡಿಸ್ಕ್ ಆಕಾರದ ಒಳ ಮೋಡ. ಊರ್ಟ್ ಮೋಡ ಎಲ್ಲಾ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಧೂಮಕೇತುಗಳ ಮೂಲವ ಮತ್ತು ಸೌರವ್ಯೂಹವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ ಒಂದು ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಹಿಮಾವೃತ ವಸ್ತುಗಳ ಒಂದು ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಗೋಲಾಕಾರದ ಮೋಡ, ಅಂದಾಜು ದೂರ 50,000 ಖ.ಮಾ. (ಸುಮಾರು 1 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷ-ಎ.ಯು) ಎಂದು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಬಹುಶಃ 100,000 ಖ.ಮಾ. (1.87 ಜ್ಯೋ.ವ /ಎ.ಯು.) ದೂರವೂ ಇರಬಹುದು. ಇದು ಹೊರ ಗ್ರಹಗಳ ಗುರುತ್ವ ಸಂಪರ್ಕಗಳಿಂದ ಒಳಗಿನ ಸೌರವ್ಯೂಹದಿಂದ ಚಿಮ್ಮಿದ ಧೂಮಕೇತುಗಳಿರಬಹುದೆಂದು ಊಹೆ. ಊರ್ಟ್ ಮೋಡದ ಕಾಯಗಳು ಬಹಳ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಲಿಸುತ್ತವೆ; ಮತ್ತು ಹಾದುಹೋಗುತ್ತಿರುವ ನಕ್ಷತ್ರ, ಅಥವಾ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ಉಬ್ಬರವಿಳಿತದ, ಕ್ಷೀರಪಥದ ಗುರುತ್ವಶಕ್ತಿ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಮೂಲಕ ಉಬ್ಬರವಿಳಿತದಿಂದ ಅದು ಪಲ್ಲಟ ಹೊಂದಬಹುದು.

ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಗಡಿರೇಖೆಗಳು

C-west-1976-ps/ಧೂಮಕೇತು 'ವೆಸ್ಟ್'

• ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ:ನೆಪ್ಚೂನ್ ಮೀರಿ,ಮತ್ತು ಒಂಭತ್ತನೇ ಗ್ರಹ
• ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಬಗೆಗೆಅನೇಕ ವಿಷಯಗಳು ನಮಗೆ ತಿಳಿದುಬಂದಿಲ್ಲ. ಸೂರ್ಯನ ಗುರುತ್ವ ಕ್ಷೇತ್ರ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಬೆಳಕಿನ ವರ್ಷಗಳ/ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷ (125,000 ಖ.ಮಾ.) ದೂರದವರೆಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಗುರುತ್ವ ಶಕ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಊರ್ಟ್ ಮೋಡದ ತ್ರಿಜ್ಯ ಅದಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, (ಕಡಿಮೆ ಅಂದಾಜು) 50,000 ಖ.ಮಾ.ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಇರಲಾರದು. ಸೆಡ್ನಾ ದಂತಹ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಊರ್ಟ್ ಮೋಡಗಳ ನಡುವಿನ ಹತ್ತಾರು ಸಾವಿರಾರು ಖ.ಮಾ. ತ್ರಿಜ್ಯ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಅಪರಿಶೀಲಿತ ಪ್ರದೇಶವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬುಧ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ನಡುವಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಇನ್ನೂ ಪತ್ತೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ, ಗುರುತು ಹಾಕದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿವೆ ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಹೇಳುಳುತ್ತವೆ.

• ಪ್ರಸ್ತುತ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಗೊತ್ತಿರುವ ಇಂತಹಧೂಮಕೇತು 'ವೆಸ್ಟ್' ಕಾಯಗಳು ಸೂರ್ಯನಿಂದ. ಸುಮಾರು 70,000 ಖ.ಮಾ ದೂರಬಿಂದು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಊರ್ಟ್ ಮೋಡದ ಉತ್ತಮ ಅರಿವು ಆದ ಮೇಲೆ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು.

ನಮ್ಮ ಆಕಾಶಗಂಗೆ ಎಂಬ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಲ್ಲಿ (ಸಾರಾಂಶ)

ಕ್ಷೀರಪಥದಲ್ಲಿ ಸೌರವ್ಯೂಹ ವಿರುವ ಜಾಗ:ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಹತ್ತಿರ:'ಓರಿಯನ್ ಸಿಗ್ನಸ್'ಕೆಳಗೆ (Milky Way Arms ssc2008-10)

• ಸೌರವ್ಯೂಹವು ಕ್ಷೀರಪಥ /ಆಕಾಶಗಂಗೆ ಎಂಬ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಲ್ಲಿ ಉಪಸ್ಥಿತವಿರುವ ಒಂದು ನಕ್ಷತ್ರ- ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವಾದ 200 ಬಿಲಿಯನ್ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಹೊಂದಿರುವ 100,000 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ವ್ಯಾಸದ (ಕಾಲಾತೀತವಾದ) ಕ್ಷೀರಪಥದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಸೌರವ್ಯೂಹವು ಇದೆ. ಸೂರ್ಯನು ಕ್ಷೀರಪಥದ ಹೊರ ಸುರುಳಿ 'ಓರಿಯನ್ ಸಿಗ್ನಸ್' ಎನ್ನುವ ಒಂದು ತೋಳಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ, ಸೂರ್ಯ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಸುಮಾರು 25,000 ರಿಂದ 28,000 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ನಡುವಿನ ದೂರದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಸೂರ್ಯನು ಕ್ಷೀರಪಥದ ಒಳಗೆ, ಅದರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಪರಿಭ್ರಮಣ ಮಾಡುವ ವೇಗ ಸುಮಾರು 220 ಕಿ.ಮೀ./ಸೆ.ಗೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸೂರ್ಯನು ಕ್ಷೀರಪಥದ ಕ್ರಾಂತಿಪಥದ ಒಂದು ಪರಿಭ್ರಮಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು 22.5- 25ಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳು ಬೇಕು. ಈ ಒಂದು ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು(ಚಲನೆ) ‘ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿ ವರ್ಷ (೨೫ಕೋ. ವರ್ಷ)’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಪಥದ ದಿಕ್ಕು ಅಂತರತಾರಾ ಸ್ಪೇಸ್ ಮೂಲಕ ಹರ್ಕ್ಯುಲಸ್ ನಕ್ಷತ್ರ ಪುಂಜದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ನಕ್ಷತ್ರ 'ವೆಗಾ'ದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ,. ಸೂರ್ಯನ ಪರಿಭ್ರಮಣ ಕಕ್ಷೆಯ ತಲ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿ ಸಮತಲಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 60 ಡಿಗ್ರಿ ಕೋನದಲ್ಲಿದೆ.

• ಕ್ಷೀರಪಥದಲ್ಲಿ ಸೌರವ್ಯೂಹವಿರುವ ಸ್ಥಳ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಜೀವದ ವಿಕಾಸವಾಗಲು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಅದರ ಕಕ್ಷೆ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಹತ್ತಿರವಿದೆ,ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಬಳಿಯ ಸುರುಳಿ ಭುಜದ ಕಕ್ಷೆಗಳು ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ ಒಂದೇ ವೇಗದಲ್ಲಿವೆ.(?)

• ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಹತ್ತು ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ದೂರದ ಒಳಗೆ ಕೆಲವು ನಕ್ಷತ್ರಗಳಿವೆ. ಹತ್ತಿರದ ತ್ರಿವಳಿ ತಾರಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಆಲ್ಫಾಸೆಂಟುರಿ, ಸುಮಾರು 4.4 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಆಲ್ಫಾ ಸೆಂಟುರಿ ಎ, ಹಾಗು ಬಿ, ಸೂರ್ಯನ ತರಹದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು. ಅವು ನಿಕಟ ಜೋಡಿಯಾಗಿವೆ. ಸಣ್ಣ ಕೆಂಪು ಕುಬ್ಜ, ಪ್ರಾಕ್ಸಿಮ ಸೆಂಟುರಿ 0.2 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿ ಈ ಜೋಡಿಯನ್ನು ಪರಿಭ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ನಂತರದ ಹತ್ತಿರದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು 'ಕೆಂಪು ಕುಬ್ಜ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಸ್ಟಾರ್' (5.9 ಜ್ಯೋ.ವ.ದಲ್ಲಿ), ಇವುಗಳು ವುಲ್ಫ್ 359 (7.8 ಜ್ಯೋ.ವ.ದಲ್ಲಿ), ಮತ್ತು ಲಾಲಂಡೆ 21185.( 8.3 ಜ್ಯೋ.ವ.ದಲ್ಲಿ). ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಸಮೀಪವಿರುವ ಒಂಟಿಯಾಗಿರವ ಸೂರ್ಯನ ತರಹದ ನಕ್ಷತ್ರ 11.9 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ 'ಟವ್ ಸೇಟಿ'. ಇದು ಸೂರ್ಯನ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯ ಸುಮಾರು 80%; ಆದರೆ ಅದರ ಪ್ರಭೆ ಕೇವಲ 60% ಇದೆ. ಸೂರ್ಯನ ದೊಡ್ಡ ಹತ್ತಿರದ ನಕ್ಷತ್ರ ಸಿರಿಯಸ್ ಸುಮಾರು 8.6 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಸುಮಾರು ಸೂರ್ಯನ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಅದು ಮುಖ್ಯ 'ಅನುಕ್ರಮ ತಾರೆ' ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಒಂದು ಬಿಳಿ ಕುಬ್ಜ ಸಿರಿಯಸ್ ಬಿ ಸುತ್ತುತ್ತಿದೆ.

• ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ಸಮೀಪವರ್ತಿಯಾದ ಮುಕ್ತ ತೇಲುವ ಗ್ರಹ-ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು 'ವಾಐಸ್, 0855-0714'. ಅದು 10 ಗುರುಗ್ರಹದ ತೂಕಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ. ಅದು ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ 7 ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಗಳು ಸುಮಾರು ವೃತ್ತಾಕಾರದಲ್ಲಿವೆ. ಇತರ ತಾರಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಅಲ್ಪ ಕಕ್ಷೀಯ ವಿಲಕ್ಷಣತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಚಲನೆ

• ಈ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ನಾವು ನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯ ಅಗಾಧ ವೇಗದ ಚಲನೆಯಲ್ಲಿದ್ದೇವೆ; ಭೂಮಿಯ ಎರಡು ಬಗೆಯ ಚಲನೆ, ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನು ಆಕಾಶಗಂಗೆಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಸುತ್ತುವ ಚಲನೆ, ಮತ್ತು ಆಕಾಶಗಂಗೆಯು ವಿಶ್ವದ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಇತರ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವುದು ಹೀಗೆ ನಾವು ನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯ ವೇಗದ ಚಲನೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದೇವೆ. ಇದರ ವಿವರ ಮತ್ತು ವೇಗದ ಪ್ರಮಾಣ ಊಹಿಸಲೂ ಆಗದಷ್ಟು ಅಗಾಧ-
• ೧.ಭೂಮಿ ತನ್ನ ಅಕ್ಷದ ಮೇಲೆ ದಿನನಿತ್ಯ ತಿರುಗುವ ಸಮಭಾಜಕದಲ್ಲಿ ವೇಗ 1,674.4 ಕಿಮೀ/ಗಂಟೆಗೆ ಅಥವಾ 1046.5 ಮೈಲಿ ಗಂಟೆಗೆ. ಈ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಒಂದು ಸುತ್ತು ಬರುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.
• ೨.ಭೂಮಿಯು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ 29.78 ಕಿಮೀ./18.50ಮೈಲಿ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವುದು. ಭೂಮಿಯು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸುತ್ತುವ ವೇಗ ಗಂಟೆಗೆ 1,07,200ಕಿಮೀ.(66,600 ಮೈಲಿ.ಗಂಟೆಗೆ). ಭೂಮಿಯಜೊತೆ ನಾವೂ ಆ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.
• ೩.ಸೂರ್ಯನು ಕ್ಷೀರಪಥದ ಒಳಗೆ, ಅದರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಪರಿಭ್ರಮಣ ಮಾಡುವ ವೇಗ ಸುಮಾರು 220 ಕಿ.ಮೀ./ಸೆ.ಗೆ, ನಾವೂ ಸೂರ್ಯಮಂಡಲದ ಜೊತೆ ಆಕಾಶಗಂಗೆಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಅದೇ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುತ್ತೇವೆ. ಗಂಟೆಗೆ: 220 ಕಿ.ಮೀ x 60ಸೆ. x 60ನಿ. =792000 ಕಿಮೀ..
• ೪.ಆಕಾಶಗಂಗೆಯು ವಿಶ್ವದ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಇತರ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವುದು. ಅದರ ಅಗಾಧ ವೇಗ ನಮಗೂ.^೧ ಅನ್ವಯಿಸುವುದು.ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪಿನ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳು ಪರಸ್ಪರ ದೂರ ಸರಿಯುವ ವೇಗ: ಗಂ.ಗೆ 34,81,200 ಕಿ.ಮೀ.ಅಥವಾ 21,75,750 ಮೈಲಿ) ಮತ್ತು ಇತರ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳ ಜೊತೆ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣ ವೇಗ ಗಂಟೆಗೆ 22,68,000 ಕಿ.ಮೀ.(14,17,500 ಮೈಲಿ). (ಸುಮಾರು ಅದೇ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಇತರ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳು ಚಲಿಸುತ್ತಿರಬೇಕು)

ಗ್ರಹಗಳ ಉದ್ದ ನಕ್ಷೆ

ಸೌರವ್ಯೂಹ= <-->1-` <--->` -2- `<--> `-3 -`<-->`-4-`<-->`5 -`<-->`-6 -`<--->`-7 -`<-------->`-8 -`<-------->`--9 -`<-->`-10 -`<--->`-11 -*-12 --13.

• ಸೌರವ್ಯೂಹ

• 1.ಸೂರ್ಯ

ಒಳ ಸೌರಮಂಡಲ

• 2. ಬುಧ
• 3. ಶುಕ್ರ
• 4. ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರ
• 5. ಮಂಗಳ ಮತ್ತು ಅದರ ಉಪಗ್ರಹಗಳು ಫೋಬೋಸ್ ಉಂಡ್ ಡೈಮೋಸ್
• 6. ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿ; ಸೆರೆಸ್, ಗಾಸ್ಪರ (Gaspra) ಇಡಾ, ಜುನೋ, ಪಲ್ಲಾಸ್, ವೆಸ್ತಾವು, ಇತ್ಯಾದಿ ಸೇರಿದಂತೆ

ಮಧ್ಯ ಸೌರಮಂಡಲ

• 7. ಗುರು ಮತ್ತು ಅದರ ದೊಡ್ಡ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಐಓ, ಯೂರೋಪ, ಗ್ಯಾನಿಮಿಡ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲಿಸ್ಟೊಗಳು.
• 8. ಶನಿ ಮತ್ತು ಅದರ ದೊಡ್ಡ ಉಪಗ್ರಹಗಳು,ಮಿಮಾಸ್ (Mimas), ಘೋಷಿಸಿತು, ಟೆಥಿಸ್ ಡಯೋನಿ, ರಿಯಾ, ಟೈಟನ್, ಹೈಪರಿಯನ್ ಮತ್ತು ಟೇಪ್ಟಸ್
• 9. ಯುರೇನಸ್ ಮತ್ತು ಅದರ ದೊಡ್ಡ ಉಪಗ್ರಹಗಳು, ಮಿರಾಂಡಾ, ಏರಿಯಲ್, ಅಂಬ್ರಯಲ್(Umbriel) ಟೈಟೇನಿಯ ಮತ್ತು ಓಬೆರಾನ್ಗಳು
• 10. ನೆಪ್ಚ್ಯೂನ್ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಉಪಗ್ರಹಗಳು, ಪ್ರೋಟಿಯಸ್, ಟ್ರೈಟಾನ್ನ ಮತ್ತು ಉದ್ದನೆಯ ಸಮುದ್ರಹುಳು

'ಹೊರ ಸೌರವ್ಯೂಹ

• 11. ಕೈಪರ್; ಪ್ಲುಟೊ ಮತ್ತು ಅದರ ಉಪಗ್ರಹಗಳು ಅಂತ್ಯಕಾಲ ನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಹೈಡ್ರಾ ಸೇರಿದಂತೆ, ಮತ್ತು ಆರ್ಕಸ್ (Orcus) ಸೇರಿದಂತೆ ವರುಣ ಇತ್ಯಾದಿ
• 12. ಹರಡಿದ ತಟ್ಟೆ; ಎರಿಸ್ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರ ಡಿಸ್ನೋಮಿಅ (Dysnomia) ಸೇರಿದಂತೆ, ಮತ್ತು ಸೇರಿದಂತೆ Sedna, ಕ್ವಾವಾರ್ ಇತ್ಯಾದಿ
• 13. ಊರ್ಟ್ ಮೋಡ.

======================

ಮೂಲ:- ವಿಕಿಪೀಡಿಯ

ಸಂಗ್ರಹ✍️T.A.ಚಂದ್ರಶೇಖರ